در رویدادی غیرمنتظره که صحنه سیاست خاورمیانه را دگرگون کرد، ترامپ آتش‌بس بین ایران و اسرائیل را اعلام کرد و گفت که تلفنش از حجم تماس‌ها قطع نمی‌شود. این اعلام، در بحبوحه‌ی یک درگیری تمام‌عیار، بار دیگر نقش دونالد ترامپ در معادلات ژئوپلیتیک منطقه‌ای را پررنگ کرد. اما پشت پرده این آتش‌بس چیست؟ و آیا می‌توان به دوام آن امید داشت؟
پشت‌پرده تماس‌ها: ترامپ چگونه آتش‌بس را به تهران و تل‌آویو تحمیل کرد؟
طبق گزارش‌های منتشرشده در نیویورک‌تایمز و سی‌ان‌ان، دونالد ترامپ از روز جمعه با استفاده از کانال‌های غیررسمی و میانجی‌گری کشورهای عربی منطقه مانند قطر و عمان، تماسی چندمرحله‌ای میان اسرائیل و جمهوری اسلامی برقرار کرده بود. او در سخنانش تأکید کرد که هدف اصلی‌اش جلوگیری از یک جنگ تمام‌عیار بود.
برخی منابع دیپلماتیک مدعی‌اند که ترامپ حتی در گفت‌وگو با محمد بن‌سلمان و شیخ تمیم از آنان خواسته بود که «پیام آمادگی واشنگتن برای تضمین آتش‌بس» را به تهران منتقل کنند. نتیجه نهایی آن بود که شامگاه گذشته، در بیانیه‌ای رسمی، ترامپ آتش‌بس بین ایران و اسرائیل را اعلام کرد.
چرا ترامپ آتش‌بس بین ایران و اسرائیل را اعلام کرد خبرساز شد؟
استفاده ترامپ از این ابزار دیپلماتیک برای اعلام آتش‌بس دقیقاً در لحظه‌ای صورت گرفت که اسرائیل آماده حمله به چند مرکز نظامی ایران در غرب کشور بود و ایران نیز تهدید به پاسخ فوری کرده بود. این موضوع باعث شد که نهادهای امنیتی اروپا از خطر گسترش جنگ تا مدیترانه هشدار دهند.
تحلیلگران غربی با اشاره به اینکه ترامپ آتش‌بس بین ایران و اسرائیل را اعلام کرد در شرایطی بسیار پیچیده، بر این باورند که این اقدام هم یک مانور انتخاباتی بوده و هم تلاشی برای حفظ توازن منطقه‌ای. به گفته تحلیلگر بی‌بی‌سی، این اعلام می‌تواند موقت باشد اما احتمال برافروخته‌شدن دوباره آتش جنگ همچنان باقی است.
واکنش‌ها: از استقبال چین تا تردید اروپا
در پی اعلام آتش‌بس، دفتر ریاست‌جمهوری فرانسه در بیانیه‌ای نوشت: «ما از هرگونه تلاش برای کاهش تنش در منطقه استقبال می‌کنیم.» روسیه نیز با ابراز امیدواری از اینکه این آتش‌بس به گفت‌وگوی مستقیم بین تهران و تل‌آویو منجر شود، آن را گامی مثبت دانست.
در مقابل، برخی نهادهای اروپایی اعلام کرده‌اند که ترامپ آتش‌بس بین ایران و اسرائیل را اعلام کرد بدون آنکه ضمانت‌های حقوقی و نظامی برای دوام آن ارائه شود. در داخل آمریکا، برخی از نخبگان سیاسی نیز معتقدند که این اعلام، بیشتر مصرف تبلیغاتی دارد تا ساختاری پایدار.
مطالعه بيشتر : پوتین نگران جنگ جهانی سوم است؟ اعلام هشدار در فروم اقتصادی سنت‌پترزبورگ
پایان درگیری یا صرفاً آتش‌بس انتخاباتی؟
با وجود اعلام رسمی آتش‌بس، نگرانی‌ها درباره ثبات آن همچنان ادامه دارد. ایران هنوز بیانیه‌ای روشن درباره محتوای توافق نداده و اسرائیل هم تأکید کرده که در صورت «هرگونه اقدام تحریک‌آمیز» پاسخ قاطعی خواهد داد.
در نهایت، اینکه ترامپ آتش‌بس بین ایران و اسرائیل را اعلام کرد می‌تواند به‌عنوان یک اقدام دیپلماتیک در تاریخ ثبت شود یا صرفاً نقطه‌عطفی موقت در مسیر یک بحران عمیق‌تر. چیزی که قطعی است، این است که جهان بار دیگر چشم به تهران و تل‌آویو دوخته است.
