با افزایش هشدارها درباره احتمال حمله اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران و در سایه اظهارات جنجالی دونالد ترامپ مبنی بر اینکه ایران همچنان بر دستیابی به سلاح هستهای اصرار دارد، منطقه خاورمیانه در وضعیت فوقالعادهای قرار گرفته است. پرسش مهم این است که خاورمیانه چگونه برای جنگ ایران و اسرائیل آماده میشود؟ کشورهای منطقه واکنشهای متفاوتی نسبت به این تهدیدات نشان دادهاند، از تخلیه فوری نیروهای دیپلماتیک گرفته تا آمادهباش کامل نیروهای نظامی. در ادامه این گزارش، به بررسی مواضع بازیگران کلیدی خاورمیانه در آستانه درگیری احتمالی میپردازیم.
آمریکا و همپیمانانش؛ آمادهباش و تخلیه فوری در خاورمیانه
یکی از نخستین واکنشها به تهدیدات جاری از سوی اسرائیل و ایران، مربوط به ایالات متحده و شرکای غربی آن است. وزارت امور خارجه آمریکا اقدام به تخلیه کارکنان غیرضروری خود از سفارتخانهها در بغداد، منامه و کویت کرده و همزمان، اجازه خروج خانواده نظامیان مستقر در بحرین را صادر کرده است. همچنین سامانههای پدافندی در پایگاههای آمریکایی در منطقه فعال شدهاند.
این تحرکات بخشی از پاسخ پیشگیرانه به این پرسش است که خاورمیانه چگونه برای جنگ ایران و اسرائیل آماده میشود؟ در همین راستا ناوهای جنگی آمریکا در خلیج فارس و دریای عمان مستقر شدهاند تا در صورت آغاز جنگ، از منافع واشنگتن دفاع کنند. واشنگتن به وضوح در حال آمادهسازی زمین برای درگیری مستقیم یا نیابتی احتمالی است.
خاورمیانه چگونه برای جنگ ایران و اسرائیل آماده میشود؟ دیدگاه و عملکرد دولتهای عربی
در میان کشورهای عربی، سیاستها و رویکردها نسبت به تنش ایران و اسرائیل متفاوت بوده است. امارات متحده عربی و عربستان سعودی در ظاهر به سیاست مصالحه و کاهش تنش تأکید دارند اما در باطن، سیستمهای دفاعی خود را بهروزرسانی کرده و همکاری اطلاعاتی با آمریکا و اسرائیل را گسترش دادهاند. قطر نیز، در عین حفظ روابط با تهران، برای سناریوی جنگی آمادگی اطلاعاتی و لجستیکی دیده است.
اینکه خاورمیانه چگونه برای جنگ ایران و اسرائیل آماده میشود؟ به میزان زیادی وابسته به تصمیمات پنهان و پشت پرده کشورهای عربی است. تحلیلگران امنیتی میگویند که برخی از این کشورها در حال آمادهسازی باندهای فرودگاههای نظامی خود برای انتقال فوری تجهیزات هستند و حتی سناریوهای اضطراری برای کنترل موج احتمالی پناهجویان از ایران طراحی شده است.
تهران زیر فشار: تهدید، واکنش، اما ضعف در بازدارندگی واقعی
در پاسخ به تهدیدات اسرائیل، تهران لحن تهاجمیتری اتخاذ کرده است. مقامات ایرانی بهوضوح هشدار دادهاند که اگر اسرائیل به تأسیسات ایران حمله کند، پاسخ جمهوری اسلامی شدید و فراگیر خواهد بود و پایگاههای آمریکا نیز هدف قرار میگیرند. با این حال، بسیاری از ناظران معتقدند ایران بیش از آنکه آمادگی واقعی برای جنگ داشته باشد، به دنبال ایجاد فضای بازدارندگی روانی است.
در شرایطی که هنوز مشخص نیست آیا درگیری تمامعیار آغاز میشود یا خیر، اما این سؤال کماکان در صدر اخبار قرار دارد: خاورمیانه چگونه برای جنگ ایران و اسرائیل آماده میشود؟ تهران همچنان تلاش میکند با ابزار رسانهای و تهدیدات زنجیرهای، جنگ را به تعویق بیندازد یا آن را محدود به سطح نیابتی نگه دارد. اما در عمل، ضعف اقتصادی، بیاعتمادی عمومی و نارضایتی داخلی از حکومت، بهوضوح توان بازدارندگی جمهوری اسلامی را تضعیف کرده است.
مطالعه بيشتر : جزئیاتی تازه از اسناد افشاشده درباره همکاری گروههای کرد با اسرائیل
جمعبندی
در پایان باید گفت که پاسخ به این پرسش که خاورمیانه چگونه برای جنگ ایران و اسرائیل آماده میشود؟ به پیچیدگیهای ژئوپلیتیکی منطقه گره خورده است. در حالی که آمریکا و متحدانش خود را برای درگیری مستقیم آماده میکنند، کشورهای عربی در حال تقویت زیرساختهای دفاعی و اطلاعاتی خود هستند. تهران نیز با تهدیدات مکرر تلاش میکند زمان بخرد اما در عمل، توان واقعیاش برای تقابل مستقیم با اسرائیل یا آمریکا جای تردید دارد.
در نهایت، هرگونه برخورد نظامی میتواند آتش یک بحران بزرگ را در سراسر خاورمیانه شعلهور کند؛ بحرانی که هزینهاش را میلیونها شهروند بیگناه خواهند پرداخت.
