در تحولی پرتنش و سرنوشتساز، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در بیانیهای رسمی اعلام کرد که دولت تلآویو با پیشنهاد آتشبس دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، موافقت کرده است. دلیل این موافقت، به گفته نتانیاهو، “دستیابی به هدف راهبردی اسرائیل” در حذف تهدید هستهای و موشکی ایران بوده است. این اظهارات سؤالات جدیتری را در سطح جهانی ایجاد کردهاند: آیا اسرائیل به هدف خود برای از بین بردن برنامه هستهای ایران دست یافته است؟ و چه پیامدهایی در انتظار منطقه و جهان خواهد بود؟
اسرائیل مدعی است: تهدید هستهای ایران از بین رفته است
در بیانیهای که توسط دفتر نخستوزیر اسرائیل منتشر شد، نتانیاهو تأکید کرد: «ما اکنون میتوانیم با افتخار اعلام کنیم که تهدید ناشی از برنامه هستهای ایران و ظرفیت موشکی آن، تا حد زیادی خنثی شده است.» او افزود که حملات هوایی و سایبری اخیر به مراکز حساس ایران، از جمله تأسیسات فوردو و نطنز، توان عملیاتی جمهوری اسلامی را به شدت کاهش داده است.
منابع نظامی اسرائیلی به رسانههایی مانند هاآرتص و تایمز اسرائیل گفتند که دستکم چهار مرکز هستهای و موشکی مهم در هفته گذشته دچار «آسیبهای جدی و غیرقابل بازسازی فوری» شدهاند. این منابع همچنین اعلام کردند که پس از این حملات، دستکم ۷۰٪ از ظرفیت غنیسازی ایران برای ماهها از مدار خارج شده است.
در این راستا، برخی تحلیلگران در رسانههای غربی میپرسند: آیا اسرائیل به هدف خود برای از بین بردن برنامه هستهای ایران دست یافته است؟ و آیا توافق آتشبس با هدف تثبیت این وضعیت انجام شده است یا تنها یک توقف موقت در جنگی عمیقتر است؟
تحلیل بینالمللی: یک پیروزی تاکتیکی یا مقدمهای بر درگیریهای بعدی؟
روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی تحلیلی نوشت که اسرائیل و آمریکا با هدف «فلجسازی بلندمدت» برنامه هستهای ایران، به اقداماتی فراتر از جنگهای سنتی روی آوردهاند؛ از جمله حملات سایبری، ترور دانشمندان هستهای و حمایت از گروههای نفوذی داخلی در ایران.
در مقابل، کارشناسان سازمان انرژی اتمی بینالمللی میگویند که اگرچه تأسیسات فنی ایران دچار آسیب شده، اما دانش و ظرفیت انسانی همچنان وجود دارد و میتوان انتظار بازیابی بخشی از برنامه را داشت. به گزارش بلومبرگ، ایران بهرغم حملات، هنوز از «غنیسازی ۶۰٪» دست نکشیده و نشانهای از عقبنشینی رسمی مشاهده نشده است.
اما در فضای داخلی ایران، مقامات جمهوری اسلامی با زبان تهدیدآمیز به این تحولات واکنش نشان دادهاند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران، اظهار کرد که «حمله اسرائیل بدون پاسخ نخواهد ماند» — نشانهای واضح از تمایل رژیم به ادامه تنشها، هرچند در شرایطی بحرانی و پرخسارت.
آیا اسرائیل به هدف خود برای از بین بردن برنامه هستهای ایران دست یافته است؟ | واقعیت یا تبلیغات جنگی؟
تحلیلگران بینالمللی به دو دیدگاه اصلی در اینباره اشاره دارند. از یک سو، اسرائیل و متحدان غربی آن ادعا میکنند که با اقدام نظامی محدود اما هدفمند، موفق شدهاند برنامهای را که تهدیدی علیه جهان تلقی میشد، در هم بشکنند. از سوی دیگر، منتقدان معتقدند که رژیم ایران صرفاً از لحاظ فنی آسیب دیده، اما هنوز «اراده و زیرساختهای بازیابی» را در اختیار دارد.
کلیدواژه «آیا اسرائیل به هدف خود برای از بین بردن برنامه هستهای ایران دست یافته است؟» در این میان به موضوع اصلی بحث در محافل رسانهای جهان تبدیل شده است؛ از الجزیره گرفته تا فایننشال تایمز، که همگی به بررسی ابعاد نظامی، سیاسی و روانی این تحول پرداختهاند.
به باور بسیاری، ممکن است اسرائیل یک دستاورد مهم تاکتیکی کسب کرده باشد، اما تا زمانی که رژیم تهران سر کار است و ایدئولوژی تقابل در رأس امور باقی بماند، تهدید هستهای جمهوری اسلامی صرفاً در کمین خواهد ماند — نه پایانیافته.
مطالعه بيشتر : آیا حمله آمریکا به ایران آغاز مرحلهای تازه در فروپاشی جمهوری اسلامی است؟
جمعبندی
در شرایطی که جهان با دقت به تحولات خاورمیانه مینگرد، این پرسش بهشدت مطرح است: آیا اسرائیل به هدف خود برای از بین بردن برنامه هستهای ایران دست یافته است؟ پاسخ هنوز قطعی نیست، اما آنچه مسلم است، ادامهدار بودن بحران، خستگی منطقه از جنگ و فشار سنگین بینالمللی برای بازگشت به دیپلماسی است. با این حال، اگر رفتارهای تهران تغییر نکند، چرخه خشونت ممکن است بار دیگر از سر گرفته شود — این بار شدیدتر و پرهزینهتر از قبل.