در اقدامی دیپلماتیک که از نظر تهاجمی بودن بی‌سابقه محسوب می‌شود، اسرائیل به‌طور رسمی از چین خواست خرید نفت از ایران را متوقف کند. این پرسش اکنون در مرکز مناقشات منطقه‌ای قرار دارد: آیا اسرائیل موفق می‌شود چین را به توقف خرید نفت ایران وادار کند؟ این درخواست بخشی از راهبردی گسترده‌تر برای قطع منابع مالی برنامه هسته‌ای ایران تلقی می‌شود. اما آیا چین آماده تغییر مسیر است؟ و در صورت تحقق این سناریو، چه تأثیری بر بازار جهانی و اقتصاد داخلی ایران خواهد داشت؟
۱. «آیا اسرائیل موفق می‌شود چین را به توقف خرید نفت ایران وادار کند از طریق فشار دیپلماتیک؟»
تحرکات اخیر اسرائیل تنها به حملات فیزیکی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران محدود نمی‌شود، بلکه شریان اصلی اقتصاد ایران یعنی صادرات نفت را نیز هدف گرفته است. با توجه به اینکه چین بزرگ‌ترین واردکننده نفت ایران محسوب می‌شود، اسرائیل به‌دنبال پاسخ عملی به این سؤال است که آیا اسرائیل موفق می‌شود چین را به توقف خرید نفت ایران وادار کند.
از دید تل‌آویو، توقف صادرات نفت ایران، هم از نظر مالی و هم استراتژیک، ضربه‌ای سنگین به تهران خواهد بود؛ از یک سو منابع حیاتی تأمین بودجه برنامه هسته‌ای قطع خواهد شد، و از سوی دیگر مشروعیت اقتصادی حاکمیت زیر سؤال می‌رود.
۲. «چین بین منافع انرژی و ملاحظات سیاسی»
اگرچه چین رابطه‌ای اقتصادی عمیق با ایران دارد، اما ایران برای پکن یک شریک غیرقابل جایگزینی محسوب نمی‌شود. در چنین شرایطی، بار دیگر این پرسش محوری مطرح می‌شود: آیا اسرائیل موفق می‌شود چین را به توقف خرید نفت ایران وادار کند، به‌ویژه اگر از ابزارهای فشار غیرمستقیم و مذاکرات پشت‌پرده استفاده کند؟
چین ممکن است برای حفظ موازنه، به‌تدریج واردات خود را کاهش دهد بدون آنکه اعلام رسمی داشته باشد. با این حال، پکن تمایل ندارد به‌نظر برسد که تحت فشار واشنگتن یا تل‌آویو تصمیم می‌گیرد، به‌ویژه در شرایط فعلی که تنش‌های آن با آمریکا در دریای چین جنوبی و تایوان به اوج رسیده است.
۳. «تأثیر توقف خرید نفت ایران توسط چین بر اقتصاد ایران و بازار جهانی»
در صورت تحقق سناریویی که در آن اسرائیل موفق می‌شود چین را به توقف خرید نفت ایران وادار کند، اقتصاد ایران دچار شوک شدیدی خواهد شد. بیش از ۸۰ درصد نفت صادراتی ایران به چین می‌رود، و از دست دادن این بازار، سقوط درآمدهای ارزی و تشدید بحران بودجه‌ای را به‌دنبال دارد. این موضوع مستقیماً توانایی ایران در تأمین مالی برنامه‌های نظامی و حمایت از متحدان منطقه‌ای را کاهش خواهد داد.
مطالعه بيشتر: آیا ترور رهبر عالی ایران علی خامنه‌ای، آینده جمهوری اسلامی را تغییر خواهد داد؟
از سوی دیگر، بازار جهانی نفت ممکن است دچار نوسان موقتی شود، اما کشورهایی مانند روسیه و عربستان احتمالاً ظرفیت خود را افزایش خواهند داد. همچنین، آمریکا و متحدانش در خلیج فارس می‌توانند از این موقعیت برای افزایش نفوذ در بازار آسیا بهره‌برداری کنند.
جمع‌بندی
پرسش محوری آیا اسرائیل موفق می‌شود چین را به توقف خرید نفت ایران وادار کند؟ دیگر فقط یک سناریوی دیپلماتیک نیست، بلکه به‌عنوان آزمونی واقعی برای نفوذ منطقه‌ای و جهانی اسرائیل در نظر گرفته می‌شود. اگر این فشار موفقیت‌آمیز باشد، فاز جدیدی از تقابل ایران و اسرائیل آغاز خواهد شد؛ تقابلی که به‌جای میدان‌های جنگ، در قراردادهای انرژی و منافع اقتصادی شکل می‌گیرد. اما اگر چین مقاومت کند، نشان خواهد داد که وزن اقتصادی و سیاسی‌اش از مرزهای تأثیرپذیری عبور کرده است.
