در میانه فضای پرتنش و معادلات پیچیده منطقهای، ایران پیشنهادی دیپلماتیک مطرح کرده است: دیداری مستقیم با تروئیکای اروپایی—بریتانیا، فرانسه و آلمان—در شهر رم، پیش از آنکه گفتوگوهایش با آمریکا از سر گرفته شود. این دعوت نه یک حرکت نمادین، بلکه تلاشی حسابشده برای سنجش موضع اروپا و بازتعریف معادلات توافق هستهای ۲۰۱۵ است.
شرط تهران: پنجرهای بهسوی تروئیکای اروپایی
تهران پیشنهاد داده که نشست در روز جمعه در رم برگزار شود، یا در صورت عدم امکان، در پایتخت ایران. این پیشنهاد پس از دور تازهای از مذاکرات غیرمستقیم با واشنگتن در عمان مطرح شده و نشان میدهد ایران در تلاش است از تروئیکای اروپایی به عنوان پلی برای حفظ مسیر دیپلماتیک استفاده کند؛ بهویژه در آستانه بازگشت احتمالی تحریمهای سازمان ملل در مهرماه.
اروپا در حالت انتظار، تهران در حال رصد سکوت
با وجود صراحت پیشنهاد ایران، تروئیکای اروپایی هنوز واکنشی رسمی نشان نداده است. منابع دیپلماتیک میگویند که سه کشور اروپایی در حال ارزیابی مزایا و معایب دیدار فوری هستند، در حالی که احتمال برگزاری دور جدیدی از گفتوگوهای ایران و آمریکا در اروپا در اوایل ماه مه وجود دارد. تهران سکوت اروپا را نشانهای از تردید میداند، اما در عین حال از این زمان برای تقویت موضع خود استفاده میکند.
تروئیکا در آزمون تعادل میان واشنگتن و تهران
در شرایطی که تنشهای منطقهای بالا گرفته، تروئیکای اروپایی در موقعیتی حساس قرار گرفته است: آیا بهسوی ایران متمایل میشود تا از تنش بیشتر جلوگیری کند یا در هماهنگی با واشنگتن منتظر میماند؟ از آنجا که تنها تروئیکا میتواند مکانیسم «بازگشت فوری تحریمها» را در شورای امنیت فعال کند، نشست رم میتواند آخرین فرصت برای جلوگیری از فروپاشی کامل توافق باشد.
در حالیکه آینده برنامه هستهای ایران در هالهای از ابهام قرار دارد، تروئیکای اروپایی نقشی کلیدی در تعیین مسیر آتی ایفا میکند. آیا پایتختهای اروپایی به دعوت تهران پاسخ خواهند داد؟ یا سکوتشان به نشانه عقبنشینی تعبیر خواهد شد؟ پاسخ آن میتواند معادلات دیپلماسی منطقه را دگرگون کند.