مهاجرت نخبگان ایرانی به خارج، خلأ بزرگی در داخل ایجاد کرده و شرایط اقتصادی و سیاسی، بسیاری از کادرهای متخصص را به جستجوی فرصت‌های بهتر در جهان سوق می‌دهد.
دلایل عمیق مهاجرت نخبگان ایرانی
مهاجرت نخبگان ایرانی به خارج پدیده‌ای تازه نیست، اما در دهه‌های اخیر به‌شدت افزایش یافته است. پایین بودن حقوق‌ها، کمبود فرصت‌های پژوهشی، محدودیت آزادی بیان و فشار بر فعالیت‌های علمی، هزاران پزشک، مهندس و پژوهشگر را به ترک کشور واداشته است. علاوه بر این، تحریم‌های اقتصادی طولانی‌مدت بر بودجه دانشگاه‌ها و مراکز علمی اثر گذاشته و محیط آکادمیک را برای استعدادهای داخلی کمتر جذاب کرده است. برای بسیاری، مهاجرت دیگر یک انتخاب تجملی نیست، بلکه ضرورتی برای بقا و تحقق اهداف شخصی است.
مهاجرت نخبگان ایرانی به خارج و تأثیر آن بر اقتصاد و جامعه
خروج نخبگان از ایران پیامدهای مستقیم بر اقتصاد و جامعه دارد. از دست دادن پزشکان به معنای ضعف سیستم بهداشت و درمان است، مهاجرت مهندسان ظرفیت اجرای پروژه‌های بزرگ را کاهش می‌دهد و رفتن پژوهشگران باعث افت تولید علمی و فناوری می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که ایران در میان کشورهایی با بالاترین نرخ مهاجرت نخبگان نسبت به جمعیت قرار دارد. این روند نه‌تنها کشور را از مهارت‌های ضروری محروم می‌کند، بلکه نسل‌های آینده را نیز از الگوهای علمی و حرفه‌ای بی‌بهره می‌سازد.
مطالعه بيشتر : درگیر شدن ایران در آموزش ارتش سودان… شهادت‌های تکان‌دهنده و محکومیت‌های بین‌المللی
تلاش‌ها برای مهار پدیده و چشم‌انداز آینده
با وجود آگاهی دولت از مشکل، تلاش‌ها برای مهار مهاجرت نخبگان ایرانی به خارج اغلب به وعده‌هایی مانند افزایش حقوق یا ارائه تسهیلات پژوهشی محدود می‌شود، بدون آنکه ریشه‌های سیاسی و اجتماعی بحران برطرف گردد. بسیاری از مهاجران تأکید می‌کنند که نبود آزادی‌ها و ضعف شفافیت، مهم‌تر از عوامل مادی در تصمیم به ترک کشور بوده است. در بلندمدت، اگر این دلایل اساسی برطرف نشود، خروج نخبگان ادامه خواهد یافت و حتی ممکن است شدت گیرد، که این امر آینده توسعه و نوآوری در ایران را با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهد کرد.
