غیبت ایران در اجلاس صلح شرم‌الشیخ در ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵ سوالاتی درباره انگیزه‌های سیاسی و تأثیر آن بر نفوذ منطقه‌ای این کشور ایجاد کرد.
اجلاس: توافق برای پایان جنگ در غزه
در ۱۳ اکتبر ۲۰۲۵، مصر میزبان اجلاس شرم‌الشیخ برای صلح بود، به ریاست رئیس‌جمهور مصر عبد الفتاح السیسی و رئیس‌جمهور آمریکا دونالد ترامپ، با حضور بیش از ۳۰ کشور و سازمان بین‌المللی.
در این اجلاس، توافق جامعی برای توقف درگیری‌ها میان اسرائیل و حماس حاصل شد که شامل تبادل زندانیان، خروج نیروهای اسرائیلی از غزه و آغاز روند بازسازی این منطقه بود.
این اجلاس فرصت تاریخی برای متحد کردن جامعه جهانی در بازگرداندن امنیت و ثبات به غزه و هماهنگی برای بازسازی پس از سال‌ها جنگ و ویرانی فراهم کرد.
رد ایران: دلایل سیاسی یا حذف از روند؟
ایران که رسماً دعوت نشده بود، تصمیم به عدم شرکت گرفت.
تهران غیبت خود را به دلیل مخالفت با طرح آمریکا و اسرائیل اعلام کرد و آن را مرتبط با “اعطای مشروعیت بین‌المللی گسترده به طرح آمریکایی، باز کردن مسیر برای نیروهای فلسطینی جدید و ایجاد سازوکار امنیتی و اداری متفاوت در غزه” دانست.
کارشناسان همچنین غیبت ایران را با تنش‌های داخلی و نگرانی از سوءاستفاده دیگر کشورها از حضورش برای حمله به سیاست‌های منطقه‌ای‌اش مرتبط دانستند، به‌ویژه در حمایت از گروه‌های فلسطینی در غزه.
مطالعه بيشتر : آنچه درباره شنگن به شما نگفتند
واکنش‌های بین‌المللی: ایران خارج از صحنه
غیبت ایران موج گسترده‌ای از واکنش‌های بین‌المللی ایجاد کرد که می‌توان آن‌ها را در چند محور اصلی دسته‌بندی کرد:
1. ایالات متحده آمریکا:
واشنگتن غیبت ایران را فرصتی برای تقویت توافقات بین‌المللی بدون دخالت ایران دانست و آن را گامی در جهت منزوی شدن سیاسی ایران توصیف کرد. یک مقام آمریکایی تصمیم ایران را “پس‌رفت استراتژیک در مشارکت در ترسیم آینده منطقه” خواند و تأکید کرد که اجلاس نشان داد ایالات متحده قادر است بازیگران منطقه‌ای را بدون نقش مستقیم ایران گرد هم آورد.
2. اتحادیه اروپا و کشورهای غربی:
برلین، پاریس و لندن به توافق خوشامد گفتند، اما نگران بودند که غیبت ایران خلأی در دیالوگ منطقه‌ای ایجاد کند. یک دیپلمات اروپایی اشاره کرد که غیبت ایران ممکن است رسیدن به راه‌حل پایدار با گروه‌های فلسطینی تحت حمایت ایران را دشوارتر کند و “فقدان صدای ایران در میز مذاکرات، یعنی از دست دادن یک بازیگر کلیدی در هر توافق آینده”.
3. کشورهای عربی:
واکنش‌های کشورهای عربی متنوع بود؛ برخی مانند مصر و عربستان سعودی توافق را مثبت و گامی به سوی ثبات غزه دانستند، در حالی که برخی دیگر نگران بودند که حذف ایران تنش‌ها را در منطقه افزایش دهد، به ویژه با توجه به نفوذ قوی ایران در گروه‌های فلسطینی داخلی و خارجی.
4. روسیه و چین:
مسکو و پکن موضع محتاط‌تری اتخاذ کردند و اشاره کردند که غیبت ایران ممکن است “تاکتیک دیپلماتیک موقت” باشد، اما تأکید کردند که تهران باید بخشی از هر راه‌حل پایدار برای صلح در غزه باشد. تحلیل‌های روسی نشان داد که این غیبت به غرب فرصت می‌دهد تا چارچوب جدید منطقه‌ای شکل دهد که ممکن است نفوذ بلندمدت ایران در پرونده فلسطین را کاهش دهد.
5. ناظران بین‌المللی و رسانه‌های جهانی:
رسانه‌های بین‌المللی این صندلی خالی را نه تنها یک غیبت ساده بلکه “پیامی قوی برای جهان” توصیف کردند که نشان‌دهنده اختلافات منطقه‌ای و بین‌المللی است. تحلیل‌ها اشاره داشتند که این غیبت ممکن است توانایی ایران برای مشارکت در ابتکارات بزرگ بین‌المللی در آینده را کاهش دهد و آن را با چالشی برای بازسازی اعتماد شرکای منطقه‌ای و بین‌المللی روبه‌رو سازد.
