در میانه تحولات پرشتاب در صحنه منطقهای، رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، بار دیگر چینش رویارویی با تهران را بازآرایی کرده است؛ رویکردی که میان تهدید به تحریم و سخن گفتن از صلح در نوسان است. در حالی که مذاکرات هستهای میان واشنگتن و تهران با احتیاط پیش میرود، ایران در تیررس فشار و دیپلماسی قرار دارد؛ گرفتار میان گزینههایی محدود: یا تن دادن به شرایط جدید، یا مواجهه با انزوای بیشتر و تحریمهایی سختتر.
ایران در تیررس فشار و دیپلماسی در ازای نفت
در همایش سرمایهگذاری مشترک سعودی-آمریکایی، ترامپ پیامهایی ظاهراً آشتیجویانه فرستاد و از ایران خواست تا «مسیر جدید و بهتری» را در پیش بگیرد. او گفت: «من آمادهام که به درگیریهای گذشته پایان دهم و شراکتهای جدیدی بنا کنم»، اما بلافاصله تأکید کرد که در صورت رد این پیشنهاد از سوی تهران، فشار حداکثری اعمال خواهد شد: «ما به دنبال رساندن صادرات نفت ایران به صفر هستیم».
در چنین شرایطی، این باور تقویت میشود که ایران در تیررس فشار و دیپلماسی قرار گرفته است؛ جایی که همکاری تنها در صورت چشمپوشی از منافع راهبردی پذیرفتنی است و معادلهای نابرابر بر میز مذاکره حاکم است.
میان حمایت ظاهری و تهدیدهای پنهان
ترامپ علاقهاش را به ایران شکوفا و موفق پنهان نکرد و گفت: «من کاملاً از ایران حمایت میکنم… میخواهم آنها کشوری فوقالعاده داشته باشند و پول زیادی بهدست آورند»، اما این تمایل را با خط قرمزی همراه کرد: ایران نباید به قدرت هستهای تبدیل شود. این پیامهای متناقض در حالی مطرح میشود که تهران و واشنگتن درگیر مذاکراتی در بالاترین سطح طی سالهای اخیر هستند، ولی هنوز پیشرفت محسوسی حاصل نشده است.
در بطن این مذاکرات، روشن است که ایران در تیررس فشار و دیپلماسی نهفقط از طریق تحریمها، بلکه با اعمال چارچوبهای محدودکنندهای قرار گرفته که حق کامل بهرهبرداری صلحآمیز از فناوری هستهای را نیز به چالش میکشد.
تهران هشدار میدهد؛ واشنگتن آماده واکنش میشود
ایران در واکنش به اظهارات ترامپ، آنها را «تحریکآمیز و غیرمسئولانه» خواند و هشدار داد که به هرگونه اقدام خصمانه از سوی آمریکا یا اسرائیل، «سریع و قاطع» پاسخ خواهد داد. همچنین یادداشتی رسمی به سازمان ملل ارسال کرد و نسبت به هرگونه ماجراجویی نظامی هشدار داد.
در مقابل، ترامپ نیز لحن تهدیدآمیزی اتخاذ کرد و گفت اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، آمریکا آماده حمله نظامی به تأسیسات هستهای ایران با همکاری اسرائیل خواهد بود. با تداوم اختلافها بر سر غنیسازی اورانیوم، اکنون بیش از هر زمان دیگر، ایران در تیررس فشار و دیپلماسی قرار دارد؛ در تنگنای اقتصادی فزاینده و زیر فشارهای فزاینده سیاسی و نظامی.
مطالعه بيشتر :آیا سفر ترامپ به سه کشور خلیج فارس آغاز پروژه سقوط ایران است؟
ترامپ میان شاخه زیتون و چماق آهنین
در این صحنه پیچیده، ترامپ راهبرد خود در قبال ایران را با ترکیبی از تشویق و تهدید پیش میبرد؛ دستی که بهسوی شراکت دراز شده و دستی دیگر که به تحریم و تهدید نظامی اشاره میکند. آیا تهران شرایط تحمیلی را خواهد پذیرفت یا بار دیگر در برابر طوفان ایستادگی خواهد کرد؟ آنچه مسلم است اینکه ایران در تیررس فشار و دیپلماسی است و راهها هر روز تنگتر میشوند.