با پشت سر گذاشتن چندین حمله بی‌سابقه توسط آمریکا و اسرائیل به سایت‌های هسته‌ای ایران، اکنون پرسش جدی پیش روست: تأسیسات مهمی مانند فردو، نطنز و اصفهان تا چه حد آسیب دیده‌اند؟ موضوعی که «آسیب‌ها و خطرات هسته‌ای بحث‌برانگیز» را به موضوع اصلی تحلیل‌ها تبدیل کرده است. در ادامه، نگاهی دقیق‌تر به سطح خسارات، واکنش‌های داخلی و خارجی و پیامدهای احتمالی از منظر فنی، انسانی و ژئوپلتیکی خواهیم داشت.
فردو، نطنز و اصفهان؛ تمرکز حملات هدفمند بر نقاط حساس
شواهد ماهواره‌ای و گزارش نهادهای بین‌المللی نشان می‌دهد که بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران توسط بمب‌های سنگر شکن و موشک‌های دورایستا به‌ویژه بر سایت‌های فردو، نطنز و اصفهان متمرکز بوده است . نیروی هوایی آمریکا از بمب‌افکن B-2 و موشک‌های تاماهاوک برای نفوذ به عمق ۶۰ تا ۹۰ متری تأسیسات استفاده کرده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کرده که تا این لحظه هیچ‌گونه افزایش تشعشع شناسایی نشده است و سایت‌ها خارج از محدوده اصلی زلزله‌سنجی هستند . با این حال، کارشناسان هشدار داده‌اند که آسیب به سانتریفیوژها، زیرساخت‌های برقی و تونل‌های حفاظت‌شده می‌تواند منجر به آسیب‌ها و خطرات هسته‌ای بحث‌برانگیز شود.
آسیب‌ها و خطرات هسته‌ای بحث‌برانگیز | پیامدهای فنی و زیستی
کارشناسان به ویژه روی امکان نشت گاز اورانیوم هگزا فلوراید تمرکز کرده‌اند. در صورت تخریب پمپ‌ها یا مخازن، این گاز سمی و رادیواکتیو می‌تواند به محیط اطراف انتشار یابد . اگرچه فردو در مناطق کمتر جمعیت‌پذیر قرار دارد، اما خطرات احتمالی برای کارکنان و پرسنل رخ می‌دهد.
علاوه‌بر این، آمارهای اولیه نشان می‌دهد که پرسنل دست‌کم چندین ساعت از دسترسی به سایت‌ها خارج شده‌اند، اما هنوز آسیب پرسنل و تشعشع جدی که نگران‌کننده باشد، گزارش نشده است . با این حال برخی ناظران می‌گویند تخریب تجهیزات برقی و کنترل فشار در تونل‌ها، می‌تواند در آینده باعث ریسک‌های ناشناخته در محیط پیرامون شود.
واکنش بین‌المللی، ژئوپلیتیک و ابعاد انسانی
ادعاهای ترامپ مبنی بر نابودی «کامل و بی‌اثر کردن تأسیسات» مانند فردو و نطنز، مورد تایید نیستند . در نشست اضطراری سازمان ملل و واکنش‌های جهانی، نگرانی از تشدید بحران هسته‌ای عنوان شده است. رئیس WHO هشدار داد که چنین حملاتی «می‌تواند منجر به تلفات غیرنظامی و بحران سلامت عمومی شود» .
از سوی دیگر، روسیه و چین اقدام آمریکا و اسرائیل را «نقض معاهده ان‌پی‌تی و تهدید برای امنیت منطقه‌ای» دانسته‌اند . در همین حال، تحلیل‌گران استدلال می‌کنند که این حملات، برخلاف تأخیر در برنامه هسته‌ای، ممکن است باعث تسریع تلاش برای تسلیح هسته‌ای در بلندمدت شود .
مطالعه بيشتر : قيمت طلا امروز ۲۵ خرداد ۱۴۰۴ و سقوط اقتصاد ایران
جمع‌بندی
تا این لحظه، شواهد موجود نشان می‌دهد که آسیب‌ها و خطرات هسته‌ای بحث‌برانگیز در سطح فنی و زیستی قابل ملاحظه‌اند، اما هنوز نتیجه‌گیری درباره اثر طولانی‌مدت زود است. تأسیسات هدف‌گیری‌شده تعطیل یا آسیب دیده‌اند، اما نشانه‌ای از نشت گسترده تشعشع یا بحران فوری دیده نمی‌شود.
با این حال، تاثیرات روانی و سیاسی این حملات قابل چشم‌پوشی نیست—افزایش بی‌اعتمادی بین‌المللی، هشدارهای سلامت عمومی و احتمال بازگشت به سیاست‌های تسلیحاتی. ترکیب این عوامل، سوال بزرگ آینده را مطرح می‌کند: آیا حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، اوج استراتژی فشار آمریکا و اسرائیل است، یا تنها آغاز مسیر پیچیده‌ای از تنش و بحران جدید؟
