بازار خودرو در ایران یکی از پر‌تنش‌ترین دوران‌های خود را سپری می‌کند؛ صنعتی که زیر بار تحریم‌ها کمر خم کرده و قیمت‌هایی که نفس مصرف‌کننده را بریده است.
میان تولید داخلی و تحریم‌های خفه‌کننده
بازار خودرو در ایران پس از صنعت نفت، دومین صنعت بزرگ کشور محسوب می‌شود. اما این صنعت در سال‌های اخیر زیر فشار شدید تحریم‌ها و بی‌ثباتی سیاسی قرار گرفته است. دو غول خودروسازی یعنی “ایران‌خودرو” و “سایپا” هنوز هزاران خودرو در سال تولید می‌کنند، اما چالش‌ها فراوانند:
• خروج برندهای بین‌المللی مانند پژو و رنو پس از بازگشت تحریم‌ها
• وابستگی کامل به تولید داخلی با فناوری محدود
• کاهش کیفیت در ازای تقاضای بالا و نبود گزینه‌های جایگزین
با این حال، خودروهایی مانند “پژو ۴۰۵”، “دنا” و “کوییک” هنوز در خیابان‌ها دیده می‌شوند؛ نه به خاطر برتری، بلکه چون تنها گزینه‌های موجود هستند.
افزایش بی‌وقفه قیمت‌ها و رونق بازار سیاه
در کشوری با تورم بالا، تعجبی نیست که بازار خودرو در ایران با افزایش شدید قیمت‌ها روبرو باشد. برای مثال:
• خودروی “تیبا” که چند سال پیش حدود ۳۰ میلیون تومان بود، امروز از ۲۰۰ میلیون فراتر رفته است
• فاصله بین قیمت رسمی و قیمت بازار آزاد گاهی به دو برابر می‌رسد
• کمبود خودرو باعث شده مردم به بازار دست دوم یا حتی قاچاق رو بیاورند
در این شرایط، قاچاق خودرو از کشورهای حاشیه خلیج فارس و آذربایجان افزایش یافته و خودروهای روز با قیمت‌های نجومی و بدون خدمات پس از فروش وارد ایران می‌شوند.
خودروهای برقی؛ رؤیایی دور از واقعیت
دولت ایران بارها از حمایت خودروهای برقی و هیبریدی سخن گفته، اما واقعیت ماجرا چیز دیگری است:
• زیرساخت ناقص؛ ایستگاه‌های شارژ عمومی به‌اندازه کافی وجود ندارد
• ظرفیت تولید ضعیف؛ کارخانه‌های داخلی توان ساخت خودروهای برقی استاندارد ندارند
• مقررات پیچیده واردات؛ حتی واردات خودروهای برقی با محدودیت‌هایی مثل حجم موتور و قیمت مواجه است
در نتیجه، این طرح‌ها بیشتر روی کاغذ باقی مانده‌اند و مردم همچنان درگیر بازار محدود و پرهزینه‌ی فعلی‌اند.
مطالعه بيشتر : حمله مجدد اسرائیل به ایران تهدیدی برای شعله‌ور شدن منطقه
واکنش‌های بین‌المللی؛ نگرانی و فرصت‌های از دست‌رفته
ناظران بین‌المللی بارها از این گفته‌اند که ایران با داشتن نیروی انسانی متخصص، می‌توانست به بازیگر منطقه‌ای تبدیل شود. بانک جهانی در گزارشی نوشت:
«صنعت خودروی ایران می‌تواند به یک قدرت در منطقه بدل شود، اگر موانع سیاسی برداشته شده و زیرساخت‌های فنی و قانونی به‌روزرسانی شوند.»
از سوی دیگر، شرکت‌های آسیایی و اروپایی با دقت تحولات ایران را زیر نظر دارند تا شاید روزی بتوانند پس از تغییر شرایط سیاسی و کاهش تحریم‌ها، دوباره وارد بازار ایران شوند.
