ایران با وجود داشتن ذخایر معدنی غنی، به ویژه در حوزه معادن، با بحران‌های جدی مواجه است که این بحران‌ها به دلیل عدم مدیریت صحیح و سیاست‌های اقتصادی ناکارآمد جمهوری اسلامی به وجود آمده‌اند. این مقاله به بررسی چالش‌های پیش روی بخش معدن در ایران و پیامدهای آن پرداخته و نشان می‌دهد که چگونه سیاست‌های نادرست می‌تواند منجر به تعطیلی معادن ایران و مهاجرت متخصصان شود.
مشکلات تأمین مالی و امنیت سرمایه‌گذاری
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در حوزه معدن، تأمین مالی است. نایب‌رئیس اتاق ایران به تازگی اعلام کرده است که ۶۵ درصد معادن کشور به دلیل مشکلات اقتصادی تعطیل شده‌اند. تأمین مالی از بالادست تا انتهای زنجیره با مشکلات جدی روبروست و این امر موجب کاهش امنیت سرمایه‌گذاری در کشور شده است. سرمایه‌گذاران به دلیل عدم احساس امنیت در ایران، به کشورهای همسایه روی می‌آورند.
مهاجرت متخصصان
مهاجرت گسترده متخصصان معدن یکی دیگر از پیامدهای بحران معادن در ایران است. با افزایش مشکلات اقتصادی و عدم تأمین مالی، بسیاری از مهندسان و کارشناسان به کشورهای دیگر مهاجرت کرده‌اند. این مهاجرت‌ها به شدت بر روی اکتشاف و استخراج معادن تأثیر گذاشته و باعث کاهش بهره‌وری این بخش شده است. مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی سازمان زمین‌شناسی نیز از کاهش نیروی انسانی متخصص خبر داده و تأکید کرده که “زنگ خطر” برای کمبود نیروی انسانی به صدا درآمده است.
کمبود سوخت و بحران انرژی
بخش معدن به شدت وابسته به سوخت و انرژی است. رئیس انجمن سنگ آهن ایران به بحران کمبود سوخت اشاره کرده و گفته است که این بحران منجر به افزایش هزینه‌ها و کاهش سطح فعالیت معادن شده است. عدم دسترسی به سوخت کافی، تولید را محدود کرده و باعث افزایش قیمت تمام شده محصولات معدنی می‌شود. همچنین، نبود مواد منفجره و سایر تجهیزات نیز مشکلات اساسی برای معدنکاران ایجاد کرده است.
سیاست‌های نادرست و واگذاری معادن
جمهوری اسلامی به جای حل مشکلات معادن، بخش‌هایی از آن‌ها را به شرکت‌های خارجی، به ویژه چینی، واگذار کرده است. این واگذاری‌ها نه تنها به بهبود وضعیت معادن کمک نکرده، بلکه موجب اخراج کارگران ایرانی و کاهش فرصت‌های شغلی شده است. کارگران معدن طلا “مزرعه شادی” در آذربایجان شرقی، به دلیل اقدامات پیمانکار چینی، از ورود به محل کار خود منع شده‌اند.
بحران معادن در ایران نتیجه سیاست‌های اقتصادی ناکارآمد و مدیریت ضعیف است. با وجود اینکه ایران دارای ذخایر معدنی قابل توجهی است، عدم تأمین مالی، مهاجرت متخصصان، و بحران انرژی باعث شده که این بخش نتواند به پتانسیل‌های خود دست یابد. برای رفع این مشکلات، نیاز به تغییرات اساسی در سیاست‌ها و بهبود شرایط سرمایه‌گذاری است. رسیدگی به این چالش‌ها می‌تواند به احیای بخش معدن و در نهایت به رونق اقتصادی کشور کمک کند.
