سریال جدید نرگس آبیار با عنوان «سریال سووشون بازخوانی تاریخ با چاشنی سیاست»، اقتباسی جاهطلبانه از رمان مشهور سیمین دانشور است که در بستر ایران اشغالشدهی دهه ۱۳۲۰ روایت میشود. این اثر که قرار است نوروز ۱۴۰۴ از نماوا منتشر شود، با روایت زنانه و نگاه سیاسی خود، نهتنها یک تجربه سینمایی تازه، بلکه محل مناقشهای میان اهالی فرهنگ، سیاست و میراثدوستان شده است.
هزینه بالا، تخریب گسترده؛ سریال سووشون بازخوانی تاریخ با چاشنی سیاست
«سریال سووشون بازخوانی تاریخ با چاشنی سیاست» از ابتدا با بودجهی بیسابقهای حدود ۲۰۰ میلیارد تومان وارد تولید شد. فیلمبرداری در مکانهای تاریخی چون باغ عفیفآباد، ارگ کریمخان زند و خانه نصیرالملک، نهتنها باعث اعتراضات متعدد شد، بلکه طبق گزارشهای محلی، آسیبهایی نیز به بافت و فضای سبز باغ وارد آمد.
در باغ عفیفآباد که بخشی از آن به محل فیلمبرداری بدل شده بود، چندین درخت قدیمی قطع و بخشهایی از مسیرهای سنگفرش تخریب شد تا صحنههای جنگی ساخته شود. مدیران پروژه با وعده بازسازی مکانها، سعی در توجیه اقدامات خود داشتند؛ اما تصاویر منتشرشده در شبکههای اجتماعی چیز دیگری میگویند. منتقدان معتقدند اینگونه استفادهی ابزاری از میراث ملی، «تحقیر تاریخ» به بهانهی روایت آن است.
زنان، استعمار و بهرهبرداری سیاسی
داستان این سریال حول محور زری، زنی از طبقهی مرفه شیراز، و همسرش یوسف میچرخد؛ مردی آرمانگرا که علیه اشغالگران انگلیسی و روسی ایستادگی میکند. آبیار بار دیگر از لنز یک زن به تاریخ مینگرد، اما بسیاری این نوع روایت را نه بازنمایی واقعگرایانه، بلکه نوعی بازنویسی ایدئولوژیک دانستهاند.
منتقدان فرهنگی اشاره میکنند که «سریال سووشون بازخوانی تاریخ با چاشنی سیاست» تنها تلاش دارد تا جای پای نهادهای حاکم را در هنر و ادبیات کلاسیک نیز محکمتر کند. با گریمهای اغراقشده، بازیهای شعاری و حذف برخی لایههای انتقادی کتاب دانشور، روایت به شکلی یکجانبه و کنترلشده بازسازی شده است.
مطالعه بيشتر : عجیبترین آداب و رسوم شیعیان در عید قربان؛ مناسکی کمتر شناختهشده در حاشیه جهان اسلام
جدلها ادامه دارد؛ آیا سریال به حافظه تاریخی خیانت میکند؟
با پخش نخستین تصاویر پشتصحنه و انتشار تیزر رسمی، سیلی از واکنشها روانه فضای مجازی شد. برخی این سریال را «بازخوانی زنانهی تاریخ» خواندهاند، اما گروهی دیگر آن را پروژهای حکومتی با پوشش هنری میدانند.
در مجموع، «سریال سووشون بازخوانی تاریخ با چاشنی سیاست» هرچند میکوشد روایتی تصویری از یک رمان ادبی مهم ارائه دهد، اما در عمل با انتقادات گستردهای مواجه شده است که از هزینههای غیرشفاف گرفته تا تخریب فیزیکی آثار ملی و بهرهبرداری سیاسی از خاطره جمعی مردم را دربرمیگیرد.
