در تلاش تازهای برای شکستن بنبست، سه قدرت اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) خود را برای برگزاری دور جدیدی از مشورتهای مستقیم با ایران در جمعه آینده در استانبول آماده میکنند، در حالی که تنشها پیرامون پرونده هستهای ایران افزایش یافته و احتمال بازگشت تحریمهای سازمان ملل مطرح است.
این نشست پیش از پنجمین دور مذاکرات بین تهران و واشنگتن برگزار میشود که توسط سلطنت عمان هدایت میشود. این تحولات در حالی رخ میدهد که نگرانیهای اروپاییها از احتمال شکست مسیر مذاکرات فعلی، به ویژه با وجود دیدگاههای متضاد میان طرفهای ذیربط پرونده هستهای ایران، رو به افزایش است.
حرکات محتاطانه در غیاب حضور رسمی در مذاکرات واشنگتن و تهران
اگرچه سه قدرت اروپایی بهطور رسمی در مذاکرات مستقیم میان ایالات متحده و ایران که اخیراً چهارمین دور آن در سلطنت عمان به پایان رسید، شرکت نمیکنند، اما آنها تلاش دارند حضور سیاسی خود را در این پرونده از طریق مسیر موازی حفظ کنند. هدف نشست استانبول ارزیابی مواضع کنونی و تأکید مجدد بر خطوط قرمز اروپایی در خصوص برنامه هستهای ایران است.
دور مشورتهای قبلی به دلیل تردیدهای پاریس، لندن و برلین به تعویق افتاد، چرا که نگران بودند این مذاکرات بر روند مذاکرات واشنگتن تأثیر منفی بگذارد. اما این کشورها در نهایت تصمیم گرفتند برای حفظ کانالهای ارتباطی با تهران و تضمین امکان بازگشت تحریمهای سازمان ملل در صورت ادامه تأخیرها، پیش بروند.
تهدید بازگشت تحریمها پیش از اکتبر … تهران پیامهای اروپایی را میخواند
بر اساس تصمیم شورای امنیت سازمان ملل که توافق هستهای ۲۰۱۵ را تأیید کرد، سه قدرت اروپایی حق فعالسازی مکانیزم بازگشت تحریمها علیه ایران را پیش از ۱۸ اکتبر آینده دارند. به گفته منابع دیپلماتیک، این کشورها ممکن است تا آگوست این اقدام را انجام دهند اگر پیشرفت ملموسی در مذاکرات حاصل نشود.
از سوی دیگر، ایران قصد دارد از این دیدار برای درک گرایشهای اروپایی نسبت به این تحریمها بهره ببرد، به ویژه پس از تشدید تنشها به خاطر برنامه موشکی، بازداشت شهروندان غربی و حمایت از روسیه در جنگ اوکراین. با وجود اختلافات، تهران معتقد است گفتگو با سه قدرت اروپایی همچنان ابزاری مؤثر برای باز نگه داشتن گزینهها و جلوگیری از ورود به درگیری مستقیم با غرب است.
مطالعه بيشتر : دور جدید مذاکرات؛ آزمونی سرنوشتساز برای دیپلماسی بحران
تعیین مواضع و اختلافات داخلی سه قدرت اروپایی در پرونده هستهای ایرا
با وجود مواضع یکپارچه اعلامشده، منابع دیپلماتیک از وجود اختلافاتی درون سه قدرت اروپایی درباره میزان سختگیری لازم در مرحله پیش رو خبر میدهند. در حالی که بریتانیا تمایل دارد خط فشار آمریکا علیه تهران را تقویت کند، فرانسه ترجیح میدهد کانالهای میانجیگری حفظ شود و آلمان تلاش میکند از هر گونه تنشی که اقتصاد منطقه را به خطر اندازد، پرهیز کند.
این اختلاف میتواند بر تصمیم فعالسازی مکانیزم تحریمها تأثیرگذار باشد، بهویژه با نزدیک شدن موعدهای حساس مرتبط با تصمیم شورای امنیت. از این رو، نشست استانبول نه تنها بعدی مذاکراتی با ایران دارد، بلکه فرصتی برای هماهنگی مواضع در داخل اردوگاه سه قدرت اروپایی است که میدانند هر گونه شکاف در این مرحله ممکن است توان تأثیرگذاریشان در روند توافق هستهای را کاهش دهد.
