هوای تهران بار دیگر به مرز فاجعه نزدیک شده است. بر اساس گزارش شرکت کنترل کیفیت هوا، شاخص آلودگی پایتخت از مرز ۲۶۰ نیز فراتر رفته و وارد منطقه بنفش یا «بسیار ناسالم» شده است. این وضعیت بحرانی نه‌تنها مدارس و مشاغل را فلج کرده، بلکه سلامت میلیون‌ها شهروند تهرانی را در معرض تهدیدی بی‌سابقه قرار داده است. در چنین شرایطی، سؤال کلیدی این است: آیا شاخص آلودگی تهران در کانون بحران می‌تواند کنترل شود؟ این گزارش با تمرکز بر علل، پیامدها و راه‌حل‌ها، به بررسی واقع‌گرایانه این بحران می‌پردازد.
۱. طوفان آلاینده‌ها: از موتورخانه‌ها تا گرد و غبار منطقه‌ای
در روزهای اخیر، آلودگی ذرات معلق (PM2.5) به سطحی خطرناک رسیده که تنها در شرایط جنگی یا صنعتی انتظار می‌رود. ترکیب دود ناشی از خودروهای فرسوده، مصرف سوخت مازوت در نیروگاه‌ها، و گرد و غبار وارداتی از غرب کشور، نقشه‌ای تیره از آسمان تهران ترسیم کرده است.
با توجه به شرایط اقلیمی فعلی و عدم وزش باد کافی، آلاینده‌ها در لایه‌های پایین جو باقی مانده و تراکم آن‌ها به سطح مرگبار رسیده است.
در چنین شرایطی است که بار دیگر تأکید می‌شود: شاخص آلودگی تهران در کانون بحران قرار دارد و بدون تغییر سیاست‌های کلان، نمی‌توان انتظار بهبود پایدار داشت.
۲. شاخص آلودگی تهران در کانون بحران؛ سلامت عمومی در لبه پرتگاه
در بیمارستان‌های تهران، شمار بیماران تنفسی، قلبی و دارای حملات آسمی در حال افزایش است. بر اساس آمار رسمی، مراجعه به اورژانس در هفته گذشته حدود ۲۵ درصد افزایش یافته و کودکان، سالمندان و زنان باردار بیشترین آسیب را دیده‌اند.
در این وضعیت، هیچ راه‌حل مقطعی مانند تعطیلی مدارس یا توصیه به ماندن در خانه کافی نیست. بحران موجود یک تهدید جدی برای سلامت عمومی و اقتصاد شهری است.
وقتی می‌گوییم شاخص آلودگی تهران در کانون بحران، یعنی ما با فاجعه‌ای روبرو هستیم که هم‌اکنون در حال وقوع است، نه خطری احتمالی در آینده.
۳. راه‌حل‌ها کجای کارند؟ از وعده‌های پوچ تا مسئولیت‌گریزی مدیریتی
دولت‌ها در سال‌های اخیر بارها وعده نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی، حذف سوخت‌های آلاینده، و انتقال صنایع از حریم شهر را داده‌اند. اما امروز همان خودروهای دودزا در خیابان‌اند، همان کارخانه‌ها در شرق تهران فعال‌اند، و همان مازوت در نیروگاه‌ها سوزانده می‌شود.
برای خروج از این بحران، باید به جای صدور اطلاعیه‌های هشدار، سیاست‌گذاری واقعی انجام شود. مشارکت با کشورهای منطقه برای مهار گرد و غبار، سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل پاک، و برخورد قانونی با آلاینده‌ها گام‌هایی ضروری‌اند.
در غیر این صورت، شاخص آلودگی تهران در کانون بحران باقی خواهد ماند و ما هر زمستان، نظاره‌گر مرگ تدریجی شهروندان‌مان خواهیم بود.
مطالعه بيشتر: آیا ترور رهبر عالی ایران علی خامنه‌ای، آینده جمهوری اسلامی را تغییر خواهد داد؟
نتیجه‌گیری: تهران، شهری در حال خفگی
تهران دیگر فقط آلوده نیست؛ تهران بیمار است. هوای آن نه‌تنها ناسالم، بلکه برای گروه‌های حساس، عملاً کشنده شده است.
ادامه این وضعیت، برابر با بحران‌سازی فراگیر برای سیستم سلامت، آموزش و حتی امنیت روانی جامعه خواهد بود.
پس اگر مسئولان به فکر آینده‌اند، باید شاخص آلودگی تهران در کانون بحران را به عنوان یک اولویت ملی و فوری در نظر بگیرند، نه فقط تیتر خبری برای رسانه‌ها.
تهران نیاز به تنفس دارد، اما آیا کسی برایش اکسیژن فراهم خواهد کرد؟
