در دل کوهها و دشتها و در کنار دریاها، ایران رازهای بسیاری در آشپزخانهی خود پنهان کرده است. از غذاهای سنتی فراموششده تا دستورهای شگفتانگیز، سفری داریم به دنیای غذاهای عجیب که شاید هیچگاه نامشان را نشنیده باشید.
آشپزخانه ایرانی… تنوعی که در هیچ جای دیگر نیست
آشپزخانه ایرانی یکی از متنوعترین و در عین حال عجیبترین آشپزخانههای خاورمیانه است. هر منطقه سبک پخت خاص خود را دارد، بر اساس اقلیم و فرهنگ محلی. در جنوب، غذاها پر از ادویه و ماهیاند، در شمال، پر از سبزی و روغن. و میان اینها، مجموعهای از غذاهای عجیب پنهان شدهاند که حتی بسیاری از ایرانیها دیگر آنها را نمیپزند.
بسیاری از این غذاها ریشه در سنتهای قدیمی و زندگی عشایری دارند، زمانی که نگهداری طولانیمدت از غذا اهمیت زیادی داشت. بعضی از این دستورها نهتنها بهخاطر مواد غیرمعمولشان شگفتانگیزند، بلکه بهدلیل نمادهای فرهنگی و اعتقادی که در خود دارند.
برای نمونه، غذایی به نام کاجی وجود دارد نوعی آش غلیظ از آرد و کره که در مراسم مذهبی خاص پخته میشود. یا آبدوغخیار، غذایی سرد تابستانی از ماست، آب، خیار و نعناع، که نقطه مقابل غذاهای سنگین و چرب محسوب میشود.
غذاهای عجیب و داستانهایی شگفتتر
جالب آنکه بعضی از غذاهای عجیب ایرانی فقط در گذشته وجود نداشتند، بلکه هنوز هم در گوشهوکنار کشور یافت میشوند هرچند نسل جدید شاید هرگز نامی از آنها نشنیده باشد.
در شهر یزد، غذایی به نام گاو کلهپاچه پخته میشود: سر و شکم گوساله که ساعتها در دیگ بسته جوشانده میشود؛ غذایی بسیار چرب و از نظر طعم، تجربهای منحصربهفرد.
در کرمانشاه، دندهکباب غذایی مشهور است، اما آنچه آن را خاص میکند، سرو شدنش با دوغ ترش و سس انار است — ترکیبی از مزههای شیرین، ترش و شور در یک لقمه.
در شمال ایران نیز غذاهایی وجود دارد که ماهی تازه را با آلو خشک و کشمش ترکیب میکنند؛ دستورهایی که ریشه در آشپزی درباری دوران صفوی دارد.
این غذاهای عجیب فقط وعدههای غذایی نیستند، بلکه روایتگر تاریخ و پیوندهای فرهنگی میان ایران، ترکیه، عربستان و هنداند. آشپزخانه ایرانی در واقع موزهای زنده از تاریخ غذایی منطقه است.
مطالعه بيشتر : عروسی دختر شمخانی با عکسها… اسرار که رسانهها جرأت نکردند فاش کنند!
وقتی عجیب، بخشی از هویت میشود
شگفتی ماجرا در این است که بسیاری از ایرانیها امروزه از وجود چنین غذاهایی بیخبرند و بعضی از آنها حتی در داخل کشور هم «عجیب» به شمار میروند.
نسل جوان بیشتر به فستفود و غذاهای مدرن گرایش دارد، در حالی که دستورهای قدیمی کمکم از حافظه جمعی ناپدید میشوند.
اما در سالهای اخیر گروهی از پژوهشگران و سرآشپزان جوان تلاش کردهاند این غذاهای عجیب را دوباره زنده کنند و بهعنوان بخشی از هویت فرهنگی معرفی نمایند.
آنها به روستاها و مناطق کوهستانی سفر میکنند تا دستورهای فراموششده را جمعآوری و با سبک مدرن بازآفرینی کنند.
در شهرهایی مثل شیراز و همدان جشنوارههایی برای غذاهای سنتی برگزار میشود، جایی که مردم میتوانند طعم غذاهای نادر را بچشند و داستانشان را بشنوند.
هدف این جشنوارهها فقط چشیدن نیست، بلکه یادآوری این حقیقت است که «عجیب» همیشه بد نیست گاهی عجیب همان چیزی است که هویت را منحصربهفرد میسازد