فاش‌سازی‌های جدید غربی مجدداً بحث درباره توافق هسته‌ای ایران و غرب را داغ کرده است، با وجود انکار رسمی از سوی طرفین. آیا در حال حاضر تحرکات پنهانی در جریان است که بازی را از نو آغاز کند؟
سکوت رسمی… و سر و صدای پشت پرده
در حالی که تهران و واشنگتن بر این موضوع تأکید دارند که «هیچ مذاکره‌ای در جریان نیست»، گزارش‌های غربی از تماس‌های «غیرمستقیم» خبر می‌دهند که توافق هسته‌ای را مجدداً به صحنه آورده است.
منابع دیپلماتیک در بروکسل از «گفت‌وگوهای آرام» از طریق واسطه‌های اروپایی خبر می‌دهند که هدف آن شکستن بن‌بست موجود است، به‌ویژه پس از افزایش تنش‌ها در خلیج فارس و بازگشت تهدید اسرائیل به صحنه.
جالب اینجاست که سکوت رسمی ایران این فاش‌سازی‌ها را به‌طور کامل رد نمی‌کند، بلکه با تکرار عبارت «هر ابتکار واقعی را خوش‌آمد می‌گوییم»، درهای احتمالات را باز می‌گذارد.
پشت پرده فاش‌سازی‌ها: بازی فشار متقابل
بر اساس گزارش‌های مطبوعات بریتانیایی و آمریکایی، برخی از بندهای توافق هسته‌ای قبلی در حال «بازنویسی» هستند تا با واقعیت‌های کنونی هم‌خوانی داشته باشند؛ به‌ویژه پس از جنگ در اوکراین و تغییر اولویت‌های غرب در قبال خاورمیانه.
آمریکا – با وجود انکار – می‌داند که نادیده گرفتن پرونده هسته‌ای دیگر ممکن نیست، به‌ویژه با افزایش درصد غنی‌سازی اورانیوم در تأسیسات حساس ایرانی.
از سوی دیگر، ایران می‌بیند که زمان کنونی بهترین فرصت برای اعمال فشار است؛ چرا که واشنگتن پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری آینده به آرامش در پرونده ایران نیاز دارد تا از هرگونه شوک منطقه‌ای جلوگیری کند.
اما نکته قابل توجه این است که هم‌زمان با این فاش‌سازی‌ها، فعالیت‌های اطلاعاتی در منطقه افزایش یافته است، که این سؤال را مطرح می‌کند که آیا «سر و صدای رسانه‌ای» بخشی از یک استراتژی فشار متقابل است تا واکنش‌ها قبل از هر مذاکره واقعی آزمایش شود.
مطالعه بيشتر : چرا جمهوری اسلامی شمخانی را نشانه رفت؟
میان انکار و واقعیت: آیا توافق هسته‌ای دوباره متولد می‌شود؟
برخی تحلیل‌گران بر این باورند که توافق هسته‌ای هرگز تمام نشده است، بلکه وارد فاز تاکتیکی شده است تا شرایط برای احیای آن مهیا شود.
با افزایش تنش‌ها در خاورمیانه، بازگشت به تفاهم هسته‌ای به گزینه‌ای مطلوب برای طرفین تبدیل شده است، حتی اگر این موضوع به‌طور علنی اعلام نشود.
چندین فاش‌سازی از «توافق موقت» در دست تهیه خبر می‌دهند که هدف آن توقف غنی‌سازی در سطوح بالا در مقابل کاهش جزئی تحریم‌ها است، در حالی که برخی دیگر تأکید دارند که آنچه در حال وقوع است، تنها «بازسازی سیاسی» توافق ۲۰۱۵ است، اما با ظاهری متفاوت.
پرونده هسته‌ای ایران دیگر تنها یک موضوع فنی نیست، بلکه به بخشی از معادله‌ای پیچیده در منطقه تبدیل شده است که شامل امنیت اسرائیل، ثبات بازار انرژی و نقش روسیه و چین در خاورمیانه می‌شود.
بنابراین، توافق هسته‌ای امروز بیشتر به ابزاری برای چانه‌زنی تبدیل شده است تا یک توافق نهایی علمی یا نظارتی
