در بحبوحهی درگیریهای شدید بین ایران و اسرائیل، نگاهها به سمت متحدان تهران معطوف شده است. کشورهایی که از ایران در جنگ با اسرائیل حمایت میکنند در بیانیهها و مواضع دیپلماتیک خود، رویکردی حمایتی اتخاذ کردهاند. این کشورها که شامل روسیه، چین، سوریه و گروههای نیابتی نظیر حزبالله لبنان هستند، بهطور علنی یا تلویحی از سیاستهای جمهوری اسلامی در مقابله با تلآویو پشتیبانی میکنند. اما در پس این حمایتها، پرسشهایی اساسی درباره توان واقعی، مقاصد ژئوپلیتیک و هزینههای این اتحادها مطرح است.
روسیه و چین؛ حمایت قدرتهای جهانی با انگیزههای استراتژیک
دو کشور روسیه و چین، به عنوان مهمترین بازیگران جهانی، جزء اصلیترین کشورهایی که از ایران در جنگ با اسرائیل حمایت میکنند محسوب میشوند. مقامات روسی با اشاره به “حق مشروع ایران در دفاع از خود”، ضمن رد هرگونه تحریم یا محکومیت علیه تهران در شورای امنیت، از مداخله مستقیم خودداری کردهاند. پکن نیز با محکوم کردن “تحریکات اسرائیل”، خواستار خویشتنداری دو طرف شده است.
با وجود ظاهر دیپلماتیک این موضعگیریها، تحلیلگران غربی معتقدند که مسکو و پکن از حمایت خود بهعنوان ابزار چانهزنی با واشنگتن استفاده میکنند. بهعبارت دیگر، این حمایتها نه به دلیل همراهی ایدئولوژیک بلکه برای منافع ژئوپلیتیکی بزرگتر شکل گرفتهاند. در این میان، جمهوری اسلامی بار دیگر خود را در خدمت اهداف دیگران قرار داده است.
کشورهایی که از ایران در جنگ با اسرائیل حمایت میکنند؛ محور مقاومت یا ابزار بیثباتی منطقه؟
در میان کشورهای منطقه، سوریه، عراق، لبنان و یمن به عنوان میدانهای نفوذ جمهوری اسلامی نقش مؤثری دارند. بشار اسد، رئیسجمهور سوریه، حمایت کشورش از تهران را بارها اعلام کرده است. در لبنان، حزبالله نه تنها موضعی تهاجمی گرفته، بلکه تهدید کرده در صورت گسترش حملات اسرائیل به ایران، وارد درگیری مستقیم خواهد شد. همچنین حوثیهای یمن نیز با مواضع لفظی از ایران پشتیبانی کردهاند.
با اینحال، این محور موسوم به «مقاومت» که در رسانههای ایران تبلیغ میشود، در واقع یک مجموعه ناهمگون از نیروهای شبهنظامی است که مشروعیت مردمی محدودی دارند و در بسیاری از موارد خود عامل بیثباتی منطقهاند. از این منظر، تحلیلگران معتقدند کشورهایی که از ایران در جنگ با اسرائیل حمایت میکنند بهجای دفاع از مردم ایران، به دنبال تثبیت معادلات قدرت خود در منطقه هستند.
موضع انتقادی جهانی؛ فشار دیپلماتیک بر جمهوری اسلامی
در حالی که برخی کشورها از جمهوری اسلامی حمایت لفظی کردهاند، بسیاری از دولتهای غربی از جمله فرانسه، آلمان، کانادا و ژاپن بهشدت نسبت به تشدید بحران هشدار دادهاند. این کشورها، ایران را مسئول گسترش تنشها میدانند و از جمهوری اسلامی خواستهاند که از حمایت گروههای مسلح خودداری کند.
مطالعه بيشتر : قيمت طلا امروز ۲۵ خرداد ۱۴۰۴ و سقوط اقتصاد ایران
تحلیلهای منتشر شده در نیویورکتایمز، رویترز و واشنگتنپست نشان میدهد که کشورهایی که از ایران در جنگ با اسرائیل حمایت میکنند نه تنها نتوانستهاند تهران را از انزوا خارج کنند، بلکه باعث افزایش بیاعتمادی جهانی به رفتارهای حکومت ایران شدهاند. در همین حال، مردم ایران بهای این سیاستهای پرهزینه را با تورم، بحران اقتصادی، و بیثباتی داخلی میپردازند.
در نهایت، بررسی کشورهایی که از ایران در جنگ با اسرائیل حمایت میکنند نشان میدهد که اتحادهای فعلی جمهوری اسلامی نه مبتنی بر قدرت ملی بلکه متکی بر تاکتیکهای نیابتی و بدهبستانهای بینالمللی است. این کشورها در عمل نه برای مردم ایران، بلکه برای منافع خود در کنار تهران ایستادهاند. حکومت ایران، بهجای تمرکز بر رفاه و امنیت داخلی، همچنان هزینه سیاست خارجیاش را از جیب ملت پرداخت میکند.