تهران خود را برای میزبانی از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سال ۲۰۲۵ آماده می‌کند؛ رویدادی فرهنگی که از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت‌ماه (۷ تا ۱۷ می ۲۰۲۵) در مصلای امام خمینی (ره) برگزار خواهد شد. این نمایشگاه یکی از مهم‌ترین مناسبت‌های فرهنگی کشور به شمار می‌رود و با حضور هزاران ناشر داخلی و خارجی، بستری برای تبادل فکری و فرهنگی میان اقوام و ملت‌ها فراهم می‌کند.
شعار امسال: «آینده، کتاب می‌خواند»
نمایشگاه امسال با شعار «آینده، کتاب می‌خواند» برگزار می‌شود؛ شعاری که نشان‌دهنده اهمیت فرهنگ کتاب‌خوانی در مسیر توسعه پایدار جوامع است. نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران میزبان بیش از ۳۰۰۰ ناشر از ایران و دیگر کشورهاست و در دو نسخه حضوری و مجازی (از طریق سایت ketab.ir) برگزار می‌شود تا فرصت دسترسی گسترده‌تری به مخاطبان در سراسر جهان بدهد.
شعار «آینده، کتاب می‌خواند»؛ تلاشی تبلیغاتی برای بزک چهره‌ای سانسورشده
جمهوری اسلامی ایران در حالی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را با شعار «آینده، کتاب می‌خواند» برگزار می‌کند که واقعیت فضای فرهنگی کشور چیزی جز سرکوب، سانسور و حذف صداهای مستقل نیست. این شعار که در ظاهر حامل پیام امید و توسعه فرهنگی است، در عمل ابزاری تبلیغاتی برای تظاهر به آزادی بیان و رونق فکری است؛ آن‌هم در شرایطی که بسیاری از نویسندگان منتقد اجازه انتشار آثار خود را ندارند و کتاب‌های مستقل یا دگراندیش به‌راحتی از چرخه مجوز خارج می‌شوند. نمایشگاه، بیش از آنکه فضایی برای ترویج فرهنگ باشد، به ویترینی حکومتی بدل شده تا نظام با بهره‌گیری از آن، چهره‌ای بزک‌شده و غیرواقعی از خود به جهان ارائه دهد.
عراق، مهمان ویژه دوره سی‌وششم
در راستای گسترش تعاملات فرهنگی منطقه‌ای، عراق به‌عنوان مهمان ویژه این دوره از نمایشگاه حضور دارد. قرار است برنامه‌هایی نظیر نشست‌های ادبی، معرفی آثار برجسته نویسندگان عراقی، و نمایشگاه‌هایی از میراث فرهنگی این کشور در چارچوب نمایشگاه برگزار شود. حضور وزیر فرهنگ عراق و هیأت ناشران این کشور، از نکات قابل توجه امسال خواهد بود.
استقبال از کتاب‌های عربی در دوره‌های گذشته
یکی از نقاط قوت دوره‌های پیشین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، افزایش علاقه‌مندی به کتاب‌های عربی به‌ویژه در حوزه‌های ادبی، دینی و زبان‌شناسی بود. ناشرانی مانند “میثاق” از ایران و “اتحاد ناشران عراق” به استقبال پرشور جوانان ایرانی از کتاب‌های عربی اشاره کرده‌اند؛ موضوعی که نشان از رشد تعامل زبانی و فرهنگی میان ملت‌های فارسی‌زبان و عرب‌زبان دارد.
چالش‌های دوره‌های پیشین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران
با وجود اهمیت و وسعت نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، در دوره‌های گذشته برخی نقاط ضعف و کاستی‌هایی وجود داشت که انتظار می‌رود امسال برطرف شوند:
• ازدحام و ضعف در مدیریت جمعیت: بسیاری از بازدیدکنندگان از شلوغی بیش از حد راهروها و نظم ناکافی در هدایت مردم گلایه داشتند.
• کمبود ترجمه: نبود ترجمه کافی برای آثار خارجی باعث شده بود تا بخش زیادی از مخاطبان نتوانند از تمام محتوای ارائه‌شده بهره‌مند شوند.
• تنوع محدود موضوعی: برخی از منتقدان به نبود کتاب در حوزه‌های نوین مانند هوش مصنوعی، علوم داده و فناوری‌های نوین اشاره داشتند.
• عدم پشتیبانی دیجیتال مؤثر: برخی کاربران پلتفرم مجازی نمایشگاه از کندی سایت و نبود پشتیبانی آنلاین حرفه‌ای ناراضی بودند.
مطالعه بيشتر : سانسور دیجیتال در ایران: چگونه فناوری به ابزار سرکوب فرهنگی تبدیل شد؟
امید به دوره‌ای پربارتر
با نزدیک شدن به آغاز دوره جدید، انتظار می‌رود که دست‌اندرکاران با برنامه‌ریزی بهتر، تجربه‌ای متفاوت‌تر برای مخاطبان رقم بزنند. بهبود زیرساخت‌های نمایشگاه، افزایش تنوع موضوعی کتاب‌ها، و تقویت بخش بین‌المللی آن از جمله درخواست‌های اصلی بازدیدکنندگان است. امسال، با حضور مهمان ویژه و اجرای بخش‌های جانبی متنوع، امید می‌رود نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بتواند نقطه عطفی در تاریخ خود رقم بزند.