در شرایطی که بحران کمآبی سالهاست به یکی از دغدغههای اصلی مردم ایران تبدیل شده، خبرهایی از جنوب شرقی تهران نگرانیها را دوچندان کرده است. بر اساس اظهارات مقامات محلی، سطح آب سد ماملو که یکی از منابع اصلی تأمین آب شرب پایتخت به شمار میرود، بهشدت کاهش یافته است. هشدارهای رسمی حاکی از آن است که اگر وضعیت بارندگی و مصرف به همین شکل ادامه پیدا کند، ممکن است سد ماملو را یک ماه دیگر از دست بدهیم؛ خبری که زنگ خطر را برای میلیونها شهروند تهرانی به صدا درآورده است.
ممکن است سد ماملو را یک ماه دیگر از دست بدهیم؛ نشانه فروپاشی مدیریت منابع؟
سد ماملو در استان تهران و در نزدیکی شهرستان پاکدشت، یکی از مهمترین زیرساختهای آبی منطقه است که آب شرب بخشهایی از تهران، ورامین، پاکدشت و پیشوا را تأمین میکند. اما تصاویر هوایی اخیر و دادههای رسمی نشان میدهند که حجم ذخیره آب در این سد به پایینترین سطح خود در دهه گذشته رسیده است.
مقامات آبفای تهران اعلام کردهاند که اگر مصرف آب کاهش نیابد و بارندگی جبرانی صورت نگیرد، ظرفیت ذخیره این سد در کمتر از یک ماه به نقطه صفر خواهد رسید. این وضعیت نهتنها تهدیدی برای شهروندان مناطق وابسته به سد است، بلکه ممکن است پایتخت را وارد فاز جدیدی از قطع آب گسترده و جیرهبندی شدید کند.
برخی از کارشناسان هشدار میدهند که اینبار قضیه جدیتر از همیشه است، چرا که ممکن است سد ماملو را یک ماه دیگر از دست بدهیم، و این تنها بخشی از بحران گستردهتر منابع آبی در کشور است.
چرایی بحران؛ از خشکسالی تا سوءمدیریت
کارشناسان دلایل این بحران را ترکیبی از تغییرات اقلیمی و مدیریت ناکارآمد منابع آب میدانند. در سالهای اخیر، کاهش چشمگیر بارندگی، افزایش دمای هوا، و تبخیر شدید منابع سطحی، سدهای کشور را با افت ذخایر بیسابقه مواجه کرده است.
با این حال، بخش مهمی از بحران به سیاستهای نادرست در توزیع آب، عدم کنترل مصرف در بخش کشاورزی، و تأخیر در اجرای پروژههای انتقال آب بازمیگردد. بسیاری از فعالان محیط زیست تأکید میکنند که تنها مقصر خشکسالی نیست، بلکه ناتوانی ساختاری در مواجهه با بحران آب نیز عامل تشدید شرایط است. اکنون، با واقعیت تلخی مواجهایم: ممکن است سد ماملو را یک ماه دیگر از دست بدهیم، و با آن، بخشی از تابآوری آبی پایتخت نیز فروبپاشد.
ترس و بیاعتمادی در جامعه؛ وقتی بحران، روزمره میشود
با افزایش هشدارها درباره وضعیت بحرانی سد ماملو، فضای مجازی ایران پر شده از واکنشهای نگرانکننده مردم. کاربران با انتشار تصاویر هوایی از سدهای خشکشده، دولت را به سوءمدیریت بلندمدت منابع طبیعی متهم میکنند و نسبت به آینده پایتخت ابراز ناامیدی میکنند. برخی با طنز تلخ مینویسند که «تهران فقط با زلزله نمیلرزد، بیآبی هم آن را نابود میکند».
در عین حال، گزارشهایی مبنی بر افزایش خرید دستگاههای تصفیه آب خانگی، ذخیره آب بطری و نگرانی از جیرهبندی در تابستان منتشر شده است. کارشناسان جامعهشناسی هشدار میدهند که اگر دولت بهصورت شفاف و مستمر درباره وضعیت اطلاعرسانی نکند، بیاعتمادی عمومی نسبت به نهادها تشدید خواهد شد.
مطالعه بيشتر : انفجار پشت انفجار؛ آیا ایران پس از توقف جنگ با اسرائیل درگیر جنگی پنهان شده است؟
در چنین شرایطی که مردم با اضطراب به تابستانی خشک نگاه میکنند، تنها یک جمله بارها در میان واکنشها تکرار میشود:
ممکن است سد ماملو را یک ماه دیگر از دست بدهیم… و با آن، شاید اعتماد مردم را نیز.
