با حمله برقآسای اسرائیل به تأسیسات نظامی و هستهای ایران در بامداد ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، و پاسخ موشکی سنگین تهران به تلآویو، تنشهای منطقهای وارد مرحلهای بسیار حساس شده است. موجی از واکنشهای بینالمللی به جنگ ایران و اسرائیل در سطوح سیاسی، امنیتی و رسانهای شکل گرفته که نهتنها از نگرانی کشورهای بزرگ حکایت دارد، بلکه نشاندهنده آمادگی اضطراری دولتهای منطقه برای مواجهه با تبعات احتمالی جنگ است.
دبیرکل سازمان ملل: حمله به تأسیسات هستهای بازی با آتش است
دبیرکل سازمان ملل متحد، آنتونیو گوترش، در بیانیهای فوری اعلام کرد: «حمله به تأسیسات هستهای میتواند فاجعهای غیرقابل کنترل ایجاد کند.» این هشدار بلافاصله با حمایت کشورهای عضو دائم شورای امنیت مواجه شد. چین و روسیه خواستار خویشتنداری شدند و ایالات متحده اعلام کرد که اگر اسرائیل تهدید شود، از آن حمایت خواهد کرد.
در همین حال، واکنشهای بینالمللی به جنگ ایران و اسرائیل در فضای دیپلماتیک ابعاد گستردهتری پیدا کرد. اتحادیه اروپا هشدار داد که ادامه تنش میتواند تمام تلاشهای دیپلماتیک سالهای اخیر درباره پرونده هستهای ایران را نابود کند. سازمان آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز نسبت به وضعیت تأسیسات هستهای در نطنز، فردو و اصفهان ابراز نگرانی کرده است.
منطقه در آمادهباش از خلیجفارس تا قاهره ؛بررسی واکنشها به واکنشهای بینالمللی به جنگ ایران و اسرائیل
کشورهای عربی منطقه واکنش محتاطانه اما عملی نشان دادهاند. عربستان سعودی و امارات متحده عربی با صدور بیانیههای جداگانه خواستار توقف فوری درگیری شدند. قطر نیز اعلام کرد که آماده است میزبان مذاکرات اضطراری میان ایران و اسرائیل باشد.
در همین حال، مصر بهعنوان یکی از مهمترین بازیگران امنیتی منطقه، شبکههای هشدار زودهنگام و سامانههای رصد تشعشعات هستهای خود را فعال کرده است. منابع امنیتی مصری به روزنامه الشروق گفتهاند که این کشور با توجه به نزدیکی جغرافیایی به محل درگیری، آمادهسازی گستردهای برای مواجهه با هرگونه نشت مواد رادیواکتیو یا موج حملات موشکی انجام داده است.
این تحرکات، بخشی از گستره واکنشهای بینالمللی به جنگ ایران و اسرائیل محسوب میشود که بهوضوح نشان میدهد ابعاد بحران از مرزهای دو کشور فراتر رفته و کل خاورمیانه را درگیر کرده است.
ترکیه نیز هشدار داد که ادامه این روند میتواند منجر به درگیری چندجانبه شود. رجب طیب اردوغان پیشنهاد میانجیگری بین دو طرف را مطرح کرده و خواستار نشست فوری وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی شده است.
واشنگتن، تلآویو و تهدیدهای دوطرفه
در ایالات متحده، کاخ سفید اعلام کرد که از پیش از حمله اطلاعی نداشته، اما در صورت تهدید جدی اسرائیل، بهسرعت مداخله خواهد کرد. وزارت دفاع آمریکا در بیانیهای رسمی از «آمادهباش کامل ناوگان پنجم در خلیجفارس» خبر داد. این در حالی است که برخی سناتورهای جمهوریخواه خواستار «حمایت قاطع» از اسرائیل شدهاند.
در پاسخ، جمهوری اسلامی ایران تهدید کرد که حملات بیشتری به اهداف استراتژیک اسرائیل صورت خواهد گرفت. حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران گفت: «پاسخ ما پایان نخواهد داشت، مگر زمانی که تجاوز متوقف شود.»
طی ساعات گذشته، واکنشهای بینالمللی به جنگ ایران و اسرائیل در رسانههای غربی نیز به محوریت گزارشها تبدیل شده است. روزنامه نیویورکتایمز از «وحشت جهانی از یک جنگ هستهای احتمالی» خبر داد. شبکه الجزیره نیز گزارش داد که تحرکات نظامی در مرزهای لبنان، سوریه و عراق افزایش یافته است.
مطالعه بيشتر : هشدار اسرائیل به اقدام نظامی؛ ایران بر سلاح هستهای اصرار دارد
بحران فراتر از ایران و اسرائیل
جنگ میان ایران و اسرائیل فقط یک رویارویی دوجانبه نیست. واکنشهای بینالمللی به جنگ ایران و اسرائیل نشان میدهد که جهان وارد مرحلهای بحرانی شده که در صورت عدم کنترل، به یک جنگ منطقهای تمامعیار تبدیل خواهد شد. کشورهای منطقه و قدرتهای جهانی اکنون در حال آزمون تصمیمات راهبردی هستند: میانجیگری برای بازگرداندن آرامش یا ورود به میدان تنش. آنچه مسلم است، هزینه بیعملی میتواند بسیار بالاتر از آن چیزی باشد که تصور میشود.
