رهبر انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنــه‌ای، امروز در پیامی تلویزیونی با لحنی کاملاً کوبنده تأکید کرد که پیام قاطع خامنــه‌ای به طور اختصاصی خطاب به آمریکایی‌ها و سکوت برخی ناظران داخلی است: ملت ایران هرگز زیر بار جنگ تحمیلی یا حتی “صلح تحمیلی” نخواهد رفت و هیچ‌کس حق تحمیل اراده خود را بر آن ندارد . وی پس از حملات هوایی اسرائیل، با ستایش «رفتار شجاعانه و وقت‌شناسانه مردم» به این نکته اشاره کرد، و بار دیگر بر عزم مقاومت ایران و هشدار نسبت به ورود نیروهای آمریکایی تأکید نمود.
رفتار مردم در آزمون سخت؛ ستایش یا نمایش قدرت؟
خامنــه‌ای در بخشی از بیانیه‌اش با تاکید بر «رفتار متین، شجاعانه و وقت‌شناسانه ملت ایران»، این واکنش عمومی را نمادی از «قوام عقلانیت و معنویت» دانست . در حالی که او صراحتاً اعلام کرد «ملت ایران در مقابل جنگ تحمیلی محکم ایستاد، همان‌طور در مقابل صلح تحمیلی محکوم ایستادگی خواهد کرد»، وی از صراحت تمام برای زدن این پیام قاطع خامنــه‌ای به طور اختصاصی به واشنگتن بهره برد.
از منظری انتقادی، باید پرسید چینش این مضمون چقدر واقعی است؟ واقعاً این «ملتی ایستا و بی‌هراس» وجود دارد یا این توجیهی دولتی برای توجیه ناکارآمدی‌ها و بحران‌های اقتصادی و سیاسی طولانی است؟ آیا خامنــه‌ای می‌خواهد در برابر مخاطبان داخلی، اتحاد مصنوعی ایجاد کند یا این صراحت رسانه‌ای در عمل تعهد پاسخگوئی را از ساختار نظام سلب نمی‌کند؟
تهدید مستقیم آمریکا؛ پیام آماج‌بندی یا پوپولیسم هجومی؟
در بخش دیگری از سخنانش، خامنــه‌ای خطاب به کاخ سفید گفت: «افراد باخردی که تاریخ ایران را بشناسند هرگز با زبان تهدید با این ملت سخن نمیگویند؛ ملت ایران تسلیمشدنی نیست، و آمریکایی‌ها بدانند هرگونه ورود نظامی بدون تردید با صدمه جبران‌ناپذیر همراه خواهد بود» .
اما این که چه کسی «فرد باخرد تاریخی» است، و این که آیا مصوبات کنوانسیون سازمان ملل یا قطعنامه‌های بین‌المللی را زیر پا نگذاشته‌اند؟ یا اینکه ایران درست همان مسیری را ادامه می‌دهد که در آخرین بن‌بست مذاکرات ۱۳۹۴؛ یعنی تحریم و انزوای بیشتر؟ این نوع تهدید مستقیم تنش‌آفرین، اگرچه در ظاهر قدرت‌نمایی است، اما در عمل چه دستاوردی جز افزایش تنش و تهدید مستقیم به نابودی بین‌المللی دارد؟
واکنش بین‌المللی درباره پیام قاطع خامنــه‌ای به طور اختصاصی
از نگاه رسانه‌های معتبر جهانی، سخنان خامنــه‌ای نشانه‌ای از مواضع رادیکال و خطرناک ایران ارزیابی شد. گاردین در گزارشی نوشت که رهبر ایران با بیان دقیق، نه‌تنها علنی موضع جنگی گرفت، بلکه نشان داد که در صورت ورود آمریکا، خطر درگیری تمام‌عیار قابل تصور است . ایندیانا تودی به نقل از مقاماتی در ایران نوشت:—«نبرد آغاز می‌شود»، اشاره خام به «خیرالذّین» قرار تاریخی که بدون شک، آن را به صراحت اشاره کرد .
هم‌زمان AP گزارش کرد که این سخنان خامنــه‌ای شدیدترین واکنش رسمی ایران به تهدیدات ترامپ، فرماندهی نظامی اسرائیل و احتمال مداخله آمریکا است؛ واکنشی که با افتتاح مرحله جدیدی از تنش در خاورمیانه همراه شده .
در چارچوب سیاسی داخلی نیز، گروهی از اپوزیسیون خارج‌نشین و فعالان حقوق بشر این رویکرد را نمایشی می‌دانند؛ نمایشی که قرار است به‌جای اقدام تاکتیکی، در دستور تبلیغ جنگ‌طلبانه جایگیر کند—در حالی که مردم عادی خواهان صلح و کاهش ریسک اقتصادی هستند.
آیا پیام قاطع خامنــه‌ای به طور اختصاصی، جهشی جدید یا فریادی بدون ضمانت اجرایی است؟
در جایگاهی دیگر، رهبران غربی نگرانی‌های جدی ابراز کرده‌اند. تایمز اسرائیل و ای‌تایمز هشدار داده‌اند که این سخنان ممکن است در عمل به یک وضعیت «خطر تشدید همه‌جانبه» منجر شود؛ وضعیتی که حتی اروپا و سازمان ملل خواستار خویشتنداری شده‌اند .
از سوی دیگر، وهابیون سعودی و متحدان منطقه‌ای ایران، با استفاده از این سخنرانی خامنــه‌ای قصد داشتند یکبار دیگر جایگاه تهران را در ساختار طولانی جنگ نیابتی منطقه تثبیت کنند. اما آیا نتیجه نهایی این جنگ‌سرایی، فاصله گرفتن بیشتر از راه‌حل دیپلماتیک خواهد بود؟ یا این استراتژی تنها اهرم داخلی استفاده از احساسات ملی و بسیج عمومی است؟
مطالعه بيشتر : آیا ایران قادر است تهدیدات خود را علیه آمریکا و فرانسه عملی کند؟
جمع‌بندی
خامنــه‌ای امروز با صدایی رسا پیام قاطع خامنــه‌ای به طور اختصاصی را اعلام کرد: ایران تسلیم‌ناشدنی است و آتش تهدیدات آمریکا و اسرائیل را جدی می‌داند. این سخنان برای مخاطب داخلی نشانه اقتدار است؛ اما برای ناظران خارجی زنگ خطری برای تشدید تنش و کاهش مسیر دیپلماتیک به شمار می‌رود.
اگرچه رهبر انقلاب تلاش دارد با این پیام متحد نظام را در برابر خارجی‌ها فعال نگه دارد، اما در فضای بحران اقتصادی امروز ایران، این سخنرانی بیش از همه پس‌لرزه پیامدهای خارجی را تقویت می‌کند. بحران اعتماد داخلی و فشار تحریم بین‌المللی، شاید مهم‌ترین نتیجه ملموس این «پیام قاطع خامنــه‌ای به طور اختصاصی» باشد.
در نهایت، باید منتظر ماند و دید آیا این تهدیدها صرفاً یک ادبیات جنگ‌طلبانه‌اند یا مقدمه‌ای برای رویارویی منطقه‌ای نهایی.
