در سال‌های اخیر، جمهوری اسلامی ایران با انتقادات فزاینده‌ای به دلیل نقض حقوق بشر و سرکوب آزادی‌های مدنی مواجه شده است. پرونده الهه محمدی و نیلوفر حامدی، دو روزنامه‌نگار ایرانی، نمونه‌ای بارز از این چالش‌ها به شمار می‌رود.سرکوب روزنامه‌نگاری و آزادی بیان الهه محمدی و نیلوفر حامدی پس از انتشار اخبار مربوط به کشته شدن ژینا امینی، به اتهام‌های واهی از جمله “همکاری با دولت آمریکا” بازداشت شدند.
آزادی اجتماعات از جمله آزادی های اساسی بشری و حقی طبیعی است که به هر فرد این توانایی را می دهد تا در تعیین سرنوشت سیاسی و اجتماعی جامعه خویش موثر باشد و بتواند مطالبات و سخنان خود را با سایر افراد در اجتماعات به گوش زمامداران برساند. لذا یکی از جلوه های بارز مشارکت همگانی، تجمعات افراد است که مردم از طریق آن به صورت مدنی و مسالمت آمیز، خواسته ها، مطالبات و اعتراضات خود را بیان می کنند. این حق آزادی از جمله آزادی هایی است که به عنوان حق طبیعی مورد شناسایی بین المللی قرار گرفته است.
این اقدام نه تنها بیان
اگر سرکوب شدید آزادی بیان در ایران است، بلکه نشان‌دهنده تلاش‌های مقامات برای کنترل روایت‌های خبری و جلوگیری از افشای حقایق مربوط به وضعیت حقوق بشر است.نقش کمیسیون عفوارسال پرونده این دو روزنامه‌نگار به کمیسیون عفو، سوالات بسیاری را در مورد واقعی بودن این اقدام و هدف‌های پشت پرده آن ایجاد می‌کند. آیا این یک تلاش واقعی برای اصلاحات است یا صرفاً تلاشی برای تحت فشار قرار دادن جامعه بین‌المللی و بهبود چهره جمهوری اسلامی؟
فشار جامعه جهانی و واکنش‌ها
با وجود سرکوب‌های شدید، صدها روزنامه‌نگار ایرانی در نامه‌ای سرگشاده خواستار آزادی الهه محمدی و نیلوفر حامدی شدند. این واکنش‌ها نشان‌دهنده همبستگی و اراده قوی جامعه خبرنگاری در ایران برای ایستادگی در برابر ظلم و نقض حقوق بشر است.پرونده الهه محمدی و نیلوفر حامدی تنها یک نمونه از وضعیت بحرانی حقوق بشر و آزادی بیان در جمهوری اسلامی ایران است.
برای تحقق عدالت و آزادی، نیاز به حمایت و همبستگی جهانی وجود دارد تا صدای این روزنامه‌نگاران و دیگر قربانیان سرکوب شنیده شود.
با توجه به اینکه این آزادی نقش اساسی و مهمی در برآورده ساختن دیگر حقوق و آزادی های بشری بالاخص آزادی های سیاسی مانند حق تعیین سرنوشت سیاسی، آزادی بیان، آزادی تشکیلات، انتخابات آزاد و حق رای دارد، می توان آن را یکی از حق های بنیادین افراد به شمار آورد. با درنظرداشتن این واقعیت که بسیاری از حق ها و آزادی ها مطلق نبوده و دارای محدودیت هایی در جامعه هستند، آزادی اجتماعات نیز با محدودیت هایی از جمله مسالمت آمیزبودن روبه-روست. همچنین اطلاع دادن جهت برگزاری اجتماعات یا اخذ مجوز از دیگر چالش ها و موانعی است که در این آزادی برای افراد متصور است. از سوی دیگر در این مقاله، آزادی اجتماعات در حقوق ایران مورد بررسی قرار گرفته و به طور ویژه به چالش های تحقق این آزادی در حقوق ایران از جمله مسالمت آمیزبودن، مخل نبودن به مبانی اسلام، عملکرد نهادهای ذی ربط و اخذ مجوز، با توجه به موازین بین المللی پرداخته خواهد شد.
