مرکز پژوهشی پیو در تازهترین گزارش خود از رشد چشمگیر ادیان جهان بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ خبر داده است. بر اساس این گزارش، جمعیت مسلمانان با بیشترین جهش جمعیتی روبهرو بودهاند، در حالی که سهم مسیحیان از جمعیت جهان کاهش یافته است. اما این رشد سریع چه پیامدهایی دارد و بالاترین نرخ رشد در ادیان متعلق به چه کسانی است؟ پاسخ این سوال در آمارها بهوضوح مشخص است: مسلمانان، و ایران یکی از مهمترین بازیگران این عرصه است. این گزارش به بررسی جایگاه ایران در این روند جهانی میپردازد.
ایران در قلب خیزش جمعیتی مسلمانان
بر پایه آمارهای مرکز پیو، طی دهه گذشته جمعیت مسلمانان با افزایش ۳۴۷ میلیون نفری، به حدود دو میلیارد نفر رسیده که این رقم بالاترین نرخ رشد در میان ادیان جهان به شمار میرود. این افزایش باعث شده سهم مسلمانان از جمعیت جهانی با رشد ۱.۸ درصدی همراه باشد. ایران نیز بهعنوان یکی از بزرگترین کشورهای مسلمان، در این موج جمعیتی نقشی مهم ایفا میکند.
در پاسخ به این سوال که بالاترین نرخ رشد در ادیان متعلق به چه کسانی است؟ باید گفت کشورهای مسلماننشین مانند ایران، پاکستان، اندونزی و کشورهای آفریقایی، مرکز اصلی این تحول هستند. ساختار جوان جمعیت ایران، تا سالهای اخیر، یکی از عوامل کلیدی در تثبیت سهم آن در جهان اسلام بوده است، اگرچه روند فعلی کاهش زاد و ولد، زنگ خطری جدی برای آینده جمعیتی این کشور بهحساب میآید.
کاهش سهم جهانی مسیحیان؛ فرصت برای کشورهای اسلامی
در کنار رشد مسلمانان، جمعیت مسیحیان نیز اگرچه از ۲.۱۸ به ۲.۳۰ میلیارد نفر افزایش یافته، اما سهم آنها از جمعیت جهان از ۳۰ به ۲۹ درصد کاهش یافته است. این کاهش سهم بیشتر در غرب جهان مشهود است؛ جایی که دین با چالشهای سکولاریسم، کاهش زاد و ولد، و پیری جمعیت مواجه است.
ایران میتواند از این کاهش سهم جهانی مسیحیت بهعنوان فرصتی برای گسترش نفوذ فرهنگی و مذهبی خود استفاده کند. تهران در سالهای اخیر تلاش کرده با ترویج مکتب تشیع در منطقه و تقویت روابط با گروههای همسو، جایگاه مذهبی خود را تحکیم کند. همزمان، باید به یاد داشت که حفظ این جایگاه نیازمند پاسخگویی به تحولات داخلی و بینالمللی است.
مطالعه بيشتر :بازی «لابوبو» روندها را درمینوردد و به ایران میرسد: از یک عروسک خندهدار تا یک کالای قاچاق با قیمتهای گزاف!
بالاترین نرخ رشد در ادیان متعلق به چه کسانی است؟ نگاهی به آینده ایران و اسلام
مرکز پژوهشی پیو تأکید کرده است که عوامل کلیدی رشد ادیان، به سیاستهای جمعیتی، شرایط فرهنگی و ثبات اجتماعی مرتبط است. در این میان، ایران با کاهش تدریجی نرخ باروری، پیری جمعیت، و مهاجرت نخبگان روبهروست؛ مسائلی که میتوانند در بلندمدت جایگاه این کشور را در نقشه دینی جهان تضعیف کنند.
در پاسخ به پرسش تکرارشونده «بالاترین نرخ رشد در ادیان متعلق به چه کسانی است؟» بار دیگر باید تأکید کرد که مسلمانان، و بهویژه کشورهای در حال توسعه اسلامی، پاسخ این معادلهاند. ایران اگر بخواهد همچنان در این مسیر رشد باقی بماند، باید سیاستهایی هدفمند در حوزه خانواده، فرهنگ، و اقتصاد اتخاذ کند تا بتواند جمعیت جوان خود را حفظ کرده و آن را در راستای اهداف ملی و دینی هدایت نماید.
گزارش پیو با تمرکز بر تغییرات جمعیتی مذهبی جهان، نشان میدهد که بالاترین نرخ رشد در ادیان متعلق به چه کسانی است؟ و جایگاه ایران در میان این تحولات چه نقشی دارد. در آیندهای نهچندان دور، این رشد میتواند تعادلهای دینی و فرهنگی جهان را تغییر دهد و کشورهای اسلامی، در صورتی که از فرصتها استفاده کنند، نقشی کلیدی در این بازآرایی جهانی خواهند داشت.
