در هفتههای اخیر، گزارشهایی از انفجارهای مشکوک در مناطق نظامی استانهای هرمزگان، کرمان و بوشهر منتشر شده است؛ انفجارهایی که رسانههای داخلی ایران یا به سرعت آنها را سانسور کردند یا به «نشت گاز»، «خطای فنی» یا «رزمایش کنترلشده» نسبت دادند. اما منابعی مانند جروزالم پست، سیانان و تحلیلگران مرکز «سیاسآیاس» واشنگتن مدعی هستند که این انفجارها بخشی از «استراتژی ضربات محدود پیشگیرانه» از سوی اسرائیل و ایالات متحده بودهاند.
به گفته گزارشگران بلومبرگ و المانیتور، این اقدامات ممکن است در پاسخ به فعالیتهای ایران در حوزه ساخت پهپاد، انتقال تسلیحات به نیروهای نیابتی مانند حزبالله و انصارالله، و افزایش غنیسازی اورانیوم در فردو انجام گرفته باشد. تحلیلگران نظامی معتقدند که ممکن است ایالات متحده قصد دارد بهجای یک جنگ تمامعیار، از مدل «جنگ سایهها» استفاده کند؛ الگویی که تاکنون در سوریه و عراق نیز شاهد آن بودهایم.
نقش اسرائیل در سایه واشنگتن
اسرائیل در هفتههای گذشته چند بار اعلام کرده که «در برابر تهدید ایران تنها نخواهد ماند.» بنا بر گزارش هارتز و تایمز اسرائیل،مقامات نظامی اسرائیل اخیراً نشستهایی با مقامات آمریکایی در زمینه «هماهنگی حملات احتمالی علیه سایتهای استراتژیک ایران» داشتهاند. از دید تحلیلگران شورای آتلانتیک، اسرائیل با بهرهگیری از چراغ سبز محدود از سوی واشنگتن، قصد دارد اهدافی خاص نظیر تأسیسات موشکی یا مراکز پهپادی را هدف قرار دهد، بدون آنکه وارد یک جنگ تمامعیار شود.
اگرچه آمریکا رسماً در حملهای مشارکت نداشته، اما منابع فایننشال تایمز و اکسیوس گزارش دادهاند که پنتاگون اخیراً واحدهای دریایی و هوایی خود را در خلیج فارس تقویت کرده و سامانههای پدافند موشکی بیشتری در منطقه مستقر کرده است. این تحرکات باعث تقویت این فرضیه شده که آیا حملات آمریکا و اسرائیل به ایران آغاز شده است؟ یا در حال برنامهریزی نهایی هستند.
واکنشهای جهانی؛ سکوت، نگرانی یا استقبال؟
از منظر جهانی، این تحولات با واکنشهایی محتاطانه مواجه شده است. دولتهای اروپایی، بهویژه فرانسه و آلمان، در حالی که از اقدامات ایران در توسعه فناوری موشکی و هستهای ابراز نگرانی کردهاند، از هرگونه اقدام نظامی بدون قطعنامه شورای امنیت پرهیز دادهاند. چین و روسیه نیز بهشدت مخالف هرگونه حمله یکجانبه هستند و تهران را به «خویشتنداری استراتژیک» تشویق کردهاند.
در مقابل، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس همچون عربستان و امارات، در عین نگرانی از افزایش تنش، از کاهش قدرت تسلیحاتی ایران در منطقه استقبال کردهاند. به گفته تحلیلگران مرکز خاورمیانه کارنگی، این کشورها ترجیح میدهند درگیری میان ایران و غرب در خاک خودشان صورت نگیرد، اما از تضعیف غیرمستقیم نفوذ ایران ناراضی نیستند.
آیا حملات آمریکا و اسرائیل به ایران آغاز شده است؟ روایت متضاد قدرتها
رسانههای غربی نظیر نیویورکتایمز و رویترز ضمن اشاره به تنشهای شدید بین تهران و تلآویو، نوشتهاند که «هیچگونه عملیات نظامی تمامعیار» از سوی پنتاگون یا نیروهای دفاعی اسرائیل تأیید نشده است، اما اقدامات محدود سایبری و عملیات موضعی از سوی اسرائیل را محتمل دانستهاند. در سوی دیگر، منابع نزدیک به سپاه از «آغاز فاز جدیدی از درگیریها» سخن گفتهاند و تلویحاً واشنگتن را در کنار تلآویو در این عملیاتها معرفی کردهاند.
مطالعه بيشتر : چگونه موساد موفق شد به خاک ایران نفوذ کند و سامانههای پدافندی را از کار بیندازد؟
حقیقت در دل تاریکی؟
در نهایت، هنوز پاسخ روشنی به پرسش «آیا حملات آمریکا و اسرائیل به ایران آغاز شده است؟» داده نشده است. اگرچه مقامات رسمی هرگونه حمله مستقیم را تکذیب میکنند، اما شواهد میدانی، تحرکات نظامی و گزارشهای رسانهای از واقعیتی متفاوت حکایت دارند. در غیاب شفافیت و با توجه به فضای پرتنش منطقهای، ممکن است شاهد شروع «جنگی خاموش» باشیم که آرام آرام به مرحلهای انفجاری وارد شود.
در شرایطی که جهان درگیر جنگهای نیابتی، بحران انرژی و رقابتهای ژئوپولیتیک است، ایران، آمریکا و اسرائیل بر لبه تیغی باریک در حال حرکتاند؛ توازنی شکننده که هر لحظه میتواند به نفع یا ضرر یکی از طرفین فروبپاشد