در پی اظهارات تازه مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، «رافائل گروسی»، نگرانی‌ها درباره بازگشت ایران به غنی‌سازی بالا دوباره بالا گرفته است. گروسی هشدار داده که پروژه هسته‌ای ایران همچنان «زنده» است و بازگشت به غنای ۹۰ درصدی تنها به تصمیمی سیاسی نیاز دارد. این هشدار، بار دیگر موضع جامعه جهانی در قبال برنامه هسته‌ای ایران را در کانون توجه قرار داده و این پرسش را مطرح کرده که آیا زمان تغییر رویکرد فرا رسیده است؟
پروژه هسته‌ای ایران متوقف نشده؛ فقط در کمون فنی است
یکی از پرسش‌های اصلی این است که آیا برنامه هسته‌ای ایران عملاً متوقف شده است؟ پاسخ گروسی کاملاً منفی است. او تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران تنها وارد فاز «کمون فنی» شده و در صورت تصمیم سیاسی، می‌تواند فوراً بازگشت کند. این در حالی است که موضع جامعه جهانی در قبال برنامه هسته‌ای ایران در چند سال گذشته دچار چندپارچگی و ضعف بوده است.
آژانس انرژی اتمی تأیید کرده که ایران همچنان سانتریفیوژهای پیشرفته خود را حفظ کرده و ذخایری از اورانیوم با غنای ۶۰ درصد را نگه‌داری می‌کند. گروسی گفته است که «تفاوت میان وضعیت فعلی و غنی‌سازی کامل، فقط تصمیمی سیاسی است، نه فنی یا زمانی.»
درحالی‌که تهران بر صلح‌آمیز بودن پروژه پافشاری می‌کند، تحلیل‌گران معتقدند که این موضع‌گیری‌ها نمی‌توانند نگرانی‌ها را کاهش دهند و همچنان موضع جامعه جهانی در قبال برنامه هسته‌ای ایران متزلزل باقی مانده است.
موضع جامعه جهانی در قبال برنامه هسته‌ای ایران در برابر هشدار گروسی
رافائل گروسی در سخنانی صریح هشدار داد که ایران می‌تواند طی چند ماه، دوباره به سطح غنی‌سازی نظامی بازگردد. او گفت که از نظر فنی و زیرساختی، همه چیز آماده است و فقط تصمیم سیاسی لازم است. این هشدار، بار دیگر نقطه‌ضعف موضع جامعه جهانی در قبال برنامه هسته‌ای ایران را نشان می‌دهد: نبود راهبرد مشخص و نبود اجماع بین‌المللی.
بازرسان آژانس که اخیراً بازدیدی محدود از تاسیسات نطنز و فردو داشتند، گزارش داده‌اند که نشانه‌هایی از ادامه فعالیت‌های فنی در این سایت‌ها وجود دارد. گرچه ایران دسترسی‌ها را محدود کرده، اما تحلیل داده‌های ماهواره‌ای نشان می‌دهد که فعالیت‌های فنی در حال انجام‌اند.
گروسی همچنین تاکید کرد که «نبود شفافیت» باعث شده ارزیابی نیت‌های ایران دشوارتر شود. همین امر، تصمیم‌گیری درباره موضع جامعه جهانی در قبال برنامه هسته‌ای ایران را پیچیده‌تر کرده است.
پیامدهای تغییر یا ثبات در موضع جامعه جهانی
بازگشت ایران به غنی‌سازی بالا، تبعاتی فراتر از مرزهای این کشور خواهد داشت. اسرائیل تهدید کرده که اجازه نخواهد داد ایران به توانمندی نظامی دست یابد. آمریکا نیز اگرچه بر دیپلماسی تأکید دارد، اما اعلام کرده که «همه گزینه‌ها روی میز است.»
در سوی دیگر، اروپا خواهان بازگشت به مذاکرات است، اما اختلافات درونی و بی‌اعتمادی به ایران، قدرت چانه‌زنی آن‌ها را تضعیف کرده است. اگر موضع جامعه جهانی در قبال برنامه هسته‌ای ایران همچنان مبهم و غیرفعال باقی بماند، احتمال وقوع درگیری مستقیم در منطقه به‌شدت افزایش می‌یابد.
در بُعد اقتصادی، تشدید تحریم‌ها علیه ایران می‌تواند بازار جهانی انرژی را دچار شوک کند. همچنین باعث خواهد شد اقتصاد داخلی ایران بیش از پیش آسیب‌پذیر شود و مسیر احیای روابط خارجی بسته‌تر گردد.
مطالعه بيشتر : عراقچی اظهارات مرموزی مطرح کرد: طرح جدید ایران با آمریکا چیست؟
نتیجه‌گیری: تصمیم نهایی در دست کیست؟
اظهارات گروسی یادآور این حقیقت است که پروژه هسته‌ای ایران هنوز پایان نیافته و توان بازگشت به مراحل پیشرفته‌تر را دارد. در این میان، موضع جامعه جهانی در قبال برنامه هسته‌ای ایران باید شفاف‌تر، منسجم‌تر و سریع‌تر شکل گیرد؛ چرا که هرگونه تأخیر ممکن است منجر به بحرانی جبران‌ناپذیر شود.
آیا قدرت‌های جهانی خواهند توانست راهی برای جلوگیری از تشدید بحران بیابند؟ یا جهان باید برای یک ایران هسته‌ای آماده شود؟
