پس از اعلام آتشبس در ۲۴ ژوئن ۲۰۲۵ میان ایران و اسرائیل، پرسشهای جدی درباره آینده این تقابل سرسختانه شکل گرفته است؛ بهویژه با توجه به اجماع در میان مقامات اسرائیلی مبنی بر اینکه ایران تا زمانی که نظام فعلی در تهران باقی است، یک تهدید راهبردی دائمی خواهد بود. تحلیلگران بر این باورند که این دوره نه پایان جنگ، بلکه آغاز مرحلهای خطرناکتر، پنهانتر و پیچیدهتر است. پس آیا مرحله خطرناکتری میان ایران و اسرائیل آغاز شده است؟ و این وضعیت چه معنایی برای آینده خاورمیانه دارد؟
از جنگ موشکی تا نبرد پنهان
در جریان نبرد ۱۲ روزه، ایران و اسرائیل به تبادل سنگین موشکی و پهپادی پرداختند. اسرائیل پایگاههایی در ایران، سوریه و لبنان را هدف قرار داد و ایران نیز به مراکز نظامی و زیرساختهای اسرائیلی حمله کرد. با وساطت ایالات متحده، آتشبس اعلام شد اما هیچیک از دو طرف از مواضع خود عقبنشینی نکردند.
یک گزارش رسمی از وزارت دفاع اسرائیل تأکید کرده است که “این فقط پایان مرحله اول بود؛ آنچه پیش رو داریم، جنگ اطلاعاتی، سایبری و عملیات ویژه است.” تحلیلگران میگویند که آیا مرحله خطرناکتری میان ایران و اسرائیل آغاز شده است؟ دیگر یک پرسش فرضی نیست، بلکه واقعیتی در حال وقوع است. مرحلهای که در آن، حمله مستقیم جای خود را به ضربات زیرزمینی داده است.
آیا مرحله خطرناکتری میان ایران و اسرائیل آغاز شده است؟ از نگاه اسرائیل
در ساختار امنیتی اسرائیل، هیچ تردیدی درباره تهدید ایران وجود ندارد. رئیس ستاد ارتش در جلسهای محرمانه اظهار داشته که “آتشبس تنها برای نفسکشیدن است، نه برای پایان جنگ.” مقامات موساد نیز هشدار دادهاند که ایران از این فرصت استفاده خواهد کرد تا سامانههای موشکی و فعالیتهای هستهای خود را تقویت کند.
بر اساس گزارش رسانههای اسرائیلی، تلآویو از واشنگتن چراغ سبز دریافت کرده تا «عملیاتهای هدفمند» علیه برنامه هستهای ایران را حتی پس از آتشبس ادامه دهد. به این ترتیب، پاسخ به سؤال آیا مرحله خطرناکتری میان ایران و اسرائیل آغاز شده است؟ بهوضوح مثبت است، زیرا اسرائیل دیگر منتظر تهدید نیست، بلکه ابتکار عمل را به دست گرفته است.
ایران پس از جنگ: عقبنشینی تاکتیکی یا آمادگی برای تقابل؟
مقامات تهران آتشبس را “پیروزی دفاعی” خواندهاند، اما منابع نزدیک به سپاه پاسداران میگویند که رهبران ایران این درگیری را تنها بخشی از یک جنگ فرسایشی میدانند که سالها به طول خواهد انجامید. سیاست ایران در سالهای گذشته در لبنان، سوریه و عراق نیز بر همین الگو استوار بوده است.
در همین چارچوب، صحبتهایی از فعالسازی مجدد نیروهای نیابتی ایران، نظیر حزبالله و حوثیها، در جبهههای جدید علیه منافع آمریکا و اسرائیل مطرح شده است. همچنین ایران فعالیتهای هستهای خود را با سرعت بیشتری از سر گرفته است. خروج بازرسان آژانس انرژی اتمی از ایران نیز نشانهای از افزایش سطح تقابل است. این تحولات همه به این گمانه دامن میزنند که آیا مرحله خطرناکتری میان ایران و اسرائیل آغاز شده است؟ پاسخ آن هنوز در حال شکلگیری است.
مطالعه بيشتر : لیورپول انگلیس ستاره خود را از دست داد؛ حادثهای مرگبار در اسپانیا
نتیجهگیری: جنگی بیقانون در سایه
میان جنگ سایبری، عملیات اطلاعاتی و تنش هستهای، بهنظر میرسد که نبرد میان ایران و اسرائیل وارد مرحلهای بیقاعده شده است. نه چارچوب بازدارندگی روشنی وجود دارد، نه میانجیگریای که قادر به توقف درگیریها باشد.
در حالیکه اسرائیل، ایران را تهدیدی دائمی میداند، رهبران ایران نیز وجود اسرائیل را مشروع نمیدانند. در چنین شرایطی، همزیستی میان دو طرف تقریباً ناممکن بهنظر میرسد. پس، سؤال دیگر این نیست که آیا جنگی دیگر در راه است، بلکه این است که کجا، چگونه و کی خواهد بود؟
به این ترتیب، اگرچه آتشبس به جنگی پایان داد، اما شاید جنگ دیگری را آغاز کرده باشد. اکنون باید از خود پرسید: آیا مرحله خطرناکتری میان ایران و اسرائیل آغاز شده است؟ یا آنچه در راه است، حتی از این هم بدتر خواهد بود؟