در روزهای گذشته، فضای مجازی شاهد انفجاری از واکنش‌ها نسبت به ماجرایی بود که به‌سرعت به موضوع روز رسانه‌های عربی و بین‌المللی تبدیل شد. ماجرا از جایی آغاز شد که مجری مشهور مصری، مها صغیر، در برنامه‌ای تلویزیونی، نقاشی‌هایی را به نمایش گذاشت و ادعا کرد که خود آن‌ها را خلق کرده است. اما یکی از آن آثار، متعلق به هنرمند دانمارکی شناخته‌شده‌ای بود که افشای این حقیقت، باعث شد مها صغیر در مرکز یک رسوایی هنری بین‌المللی قرار گیرد. این ماجرا نه‌تنها اعتبار رسانه‌ای مها را زیر سؤال برد، بلکه بحث مهمی را درباره مالکیت فکری در جهان عرب به جریان انداخت.
از برنامه تلویزیونی تا اتهام جهانی
در ژوئن ۲۰۲۵، مها صغیر در یکی از برنامه‌های شبکه ON مصر حاضر شد و مجموعه‌ای از نقاشی‌ها را که ادعا کرد خود ترسیم کرده است، به نمایش گذاشت. یکی از این آثار با عنوان “Made Myself Some Wings” توجه بسیاری را جلب کرد. اما دیری نپایید که هنرمند دانمارکی، لیزا لاش-نیلسن، اعلام کرد که این اثر متعلق به اوست و آن را در سال ۲۰۱۹ منتشر کرده است. او مها صغیر را به سرقت هنری و استفاده بدون اجازه از تصویر کامل نقاشی‌اش متهم کرد.
نکته جنجالی این‌جاست که مها صغیر نه‌تنها تصویر نقاشی را به نمایش گذاشت، بلکه درباره مفاهیم و احساسات شخصی نهفته در آن سخن گفت، گویی که از تجربه خودش الهام گرفته است. این اقدام خشم نیلسن را برانگیخت و او با انتشار مقایسه‌ای تصویری میان اثر خود و آن‌چه در تلویزیون نمایش داده شده بود، از مخاطبان خواست تا قضاوت کنند. در پی این افشاگری، مها صغیر در مرکز یک رسوایی هنری بین‌المللی قرار گرفت که اعتبار رسانه‌ای او را به‌شدت زیر ضرب برد.
مها صغیر در مرکز یک رسوایی هنری بین‌المللی: واکنش‌ها و بازتاب‌ها
به‌دنبال این افشاگری، چند هنرمند دیگر اروپایی، از جمله کارولین وندلین از فرانسه و ماریا رنولد از آلمان، اعلام کردند که مها صغیر پیش‌تر نیز آثاری را که به آن‌ها تعلق داشته به‌نام خود معرفی کرده است. این ادعاها باعث شد موجی از انتقادات نسبت به سوءاستفاده از هنر غربی در رسانه‌های عربی شکل گیرد و بحثی جدی درباره صداقت فرهنگی و اخلاق حرفه‌ای در رسانه‌ها مطرح شود.
در میانه این جنجال‌ها، مها صغیر با انتشار بیانیه‌ای کوتاه در صفحه فیس‌بوک خود نوشت: «از اشتباهی که رخ داد عذر می‌خواهم. این تصاویر صرفاً الهام‌بخش من بودند و هیچ‌گاه قصد نداشتم آن‌ها را به‌عنوان آثار خود معرفی کنم.» اما این بیانیه نتوانست آتش خشم مخاطبان را خاموش کند. بسیاری این عذرخواهی را گریز از مسئولیت دانستند، به‌ویژه پس از آن‌که تصاویری دیگر از آثار منسوب به هنرمندان خارجی نیز در آرشیو برنامه‌های مها صغیر پیدا شد.
این ماجرا ابعاد بین‌المللی پیدا کرد و برخی نهادهای حقوقی در اروپا از بررسی امکان پیگیری قانونی این اقدام در چارچوب کنوانسیون‌های مالکیت فکری خبر دادند. بار دیگر، عبارت مها صغیر در مرکز یک رسوایی هنری بین‌المللی در رسانه‌ها تکرار شد، این‌بار نه به‌عنوان تیتر زرد، بلکه به‌عنوان نماد خلأهای فرهنگی و حقوقی موجود در فضای هنری کشورهای عربی.
بحران اعتماد و بازنگری در مالکیت فکری
ماجرای مها صغیر یک حادثه جداگانه نیست، بلکه انعکاسی از مشکلی ریشه‌دار در جوامع هنری و رسانه‌ای جهان عرب است. بر اساس کنوانسیون «برن» که از سال ۱۸۸۶ به حمایت از حقوق نویسندگان و هنرمندان پرداخته، هرگونه استفاده بدون اجازه از آثار هنری جرم محسوب می‌شود، حتی اگر اثر بازسازی یا اقتباس شده باشد.
رسانه‌ها، که باید حافظ فرهنگ و حقیقت باشند، در این ماجرا خود به ابزار انتقال یک سرقت هنری تبدیل شدند. این مسئله سؤالاتی جدی را در خصوص مسئولیت اخلاقی و حرفه‌ای رسانه‌ها در بررسی صحت اطلاعات مطرح می‌کند. آیا بررسی پیشینه هنری مهمانان برنامه‌ها بر عهده تهیه‌کنندگان نیست؟ آیا نظام رسانه‌ای نیازمند بازنگری اساسی در معیارهای خود نیست؟
مطالعه بيشتر : اسراری که برای نخستین‌بار فاش می‌شوند… چرا کاترین شکدم حالا بازگشته است؟
واضح است که مها صغیر در مرکز یک رسوایی هنری بین‌المللی به زنگ هشداری برای تمام فعالان عرصه هنر و رسانه تبدیل شده است. این پرونده نباید صرفاً با یک عذرخواهی بسته شود، بلکه می‌تواند آغازگر حرکتی برای بازسازی سازوکارهای قانونی و اخلاقی در برخورد با حقوق هنری در جهان عرب باشد.
