در تحول جدیدی در عرصه دیپلماسی هسته‌ای، وزارت خارجه آلمان اعلام کرد که سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه، بریتانیا) پیشنهاد مشروطی برای به‌تعویق انداختن فعال‌سازی مکانیزم ماشه علیه ایران ارائه داده‌اند. این موضع پس از نشست مشترک تروئیکای اروپایی و هیأت ایرانی در استانبول منتشر شد؛ نشستی که در آن درباره آینده برجام و روند تحریم‌ها گفت‌وگو شد.
۱. جزئیات پیشنهاد اروپا: فرصتی مشروط پیش از فعال‌سازی مکانیزم ماشه علیه ایران
بر اساس توییت رسمی وزارت خارجه آلمان در صبح روز شنبه ۴ مرداد ۱۴۰۴، معاونان وزرای خارجه سه کشور اروپایی به همراه نمایندگان ایران و اتحادیه اروپا در استانبول گرد هم آمدند تا آخرین تحولات برنامه هسته‌ای ایران را بررسی کنند. در این بیانیه آمده است که طرف اروپایی آمادگی دارد فعال‌سازی مکانیزم ماشه علیه ایران را به تعویق بیندازد، به شرط آنکه ایران به تعهدات قانونی و فنی مشخصی پایبند باشد.
مکانیزم ماشه، که در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ تعریف شده، به کشورهای عضو اجازه می‌دهد در صورت نقض تعهدات از سوی ایران، تحریم‌های سازمان ملل را به‌صورت خودکار بازگردانند. اکنون پس از تنش‌های هفته‌های اخیر و حملات اسرائیل و آمریکا در خاک ایران، بحث فعال‌سازی این سازوکار دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است.
۲. واکنش ایران: دفاع قاطع از حقوق هسته‌ای و مخالفت با تهدیدات حقوقی
در واکنش به این نشست، مجید تخت روانچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در گفت‌وگویی مطبوعاتی اعلام کرد که ایران در این جلسه توضیحاتی کامل درباره نقض حقوق بین‌الملل توسط آمریکا و اسرائیل ارائه کرده و تصریح نموده که فعال‌سازی مکانیزم ماشه علیه ایران اقدامی غیرقانونی است.
روانچی افزود: وزیر امور خارجه کشورمان، دکتر عراقچی، اخیراً نامه‌ای رسمی به دبیرکل سازمان ملل ارسال کرده و در آن موضع حقوقی ایران را درباره این تهدیدها به‌طور کامل شرح داده است. در این نامه تأکید شده که کشورهای اروپایی با نقض تعهدات خود، صلاحیت حقوقی برای فعال‌سازی مکانیزم ماشه علیه ایران را ندارند.
او همچنین از حقوق ایران در چارچوب معاهده NPT به‌ویژه در زمینه غنی‌سازی اورانیوم در داخل کشور دفاع کرد و گفت: «این حق مسلم ماست و هیچ‌کس نمی‌تواند ما را از آن محروم کند.»
مطالعه بيشتر : جزئیات قرارداد رشفورد با بارسلونا؛ انتقالی که بازار نقل‌وانتقالات را شوکه کرد!
۳. بازتاب بین‌المللی و هشدارها نسبت به پیامدهای سیاسی
این تحولات واکنش‌هایی را در سطح بین‌المللی در پی داشت. روسیه و چین از هرگونه اقدام برای فعال‌سازی مکانیزم ماشه علیه ایران ابراز نگرانی کرده و آن را عامل تضعیف روند دیپلماسی در خصوص توافق هسته‌ای دانستند. همچنین، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار خویشتن‌داری همه طرف‌ها شد.
وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرد که «به دقت رفتار ایران را زیر نظر دارد» و تصمیم‌گیری نهایی در این زمینه، بستگی به اقدامات عملی ایران دارد.
در سوی دیگر، رسانه‌های اروپایی تأکید کردند که پیشنهاد تعویق در فعال‌سازی مکانیزم ماشه علیه ایران به معنای عقب‌نشینی اروپا نیست، بلکه فرصتی کوتاه برای ایران است تا پایبندی خود را به تعهداتش اثبات کند. این در حالی است که برخی نهادهای نظارتی ادعا کرده‌اند نسبت غنی‌سازی ایران از سقف‌های تعیین‌شده فراتر رفته است.
