اختلافات چین و ایران شکافی تازه در اتحاد استراتژیک ایجاد کرده است؛ بحران بر سر سامانه مخابراتی پیشرفته، امنیت دفاعی تهران را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.
آغاز شکاف میان متحدان
تنها دو هفته پیش در تیانجین، تهران و پکن توافق کردند که سامانه مخابراتی جدید ایران از طریق دو مرکز کنترل – یکی در تهران و دیگری در پکن – اداره شود. اما ورق خیلی زود برگشت. ایران حالا می‌گوید نمی‌خواهد هیچ مرکز دیگری جز خودش روی این سامانه دست داشته باشد.
یک منبع چینی می‌گوید: «برای ایران موضوع امنیت ملی مطرح است؛ آن‌ها حاضر نیستند حتی نزدیک‌ترین متحدانشان هم از جزئیات این شبکه سر در بیاورند.»
این تغییر موضع، سرآغاز اختلافات چین و ایران شد؛ اختلافاتی که خیلی زود از یک بحث فنی به یک بحران اعتماد گسترده تبدیل شد.
سامانه‌ای پیشرفته در میانه جدال
سامانه جدید چینی، قرار بود ستون اصلی دفاع ایران باشد. شبکه‌ای با توانایی ارسال و دریافت هزاران سیگنال در دقیقه، ذخیره داده‌ها از سطح تجهیزات نظامی تا سراسر مناطق ایران. به گفته کارشناسان، این فناوری می‌توانست جلوی تکرار آنچه در جنگ ژوئن رخ داد نفوذ اسرائیل به شبکه دفاعی ایران را بگیرد.
اما حالا اختلافات چین و ایران همه‌چیز را پیچیده کرده است. تهران اصرار دارد که تنها مرجع کنترل باشد. در مقابل، پکن معتقد است بدون حضور مستقیمش، امکان مقابله با نفوذ خارجی یا حتی داخلی وجود ندارد.
یکی از کارشناسان نظامی چینی هشدار داد: «ایران بارها از داخل ضربه خورده است. حذف پکن از معادله، یعنی باز گذاشتن در برای دشمنانش.»
اختلافات چین و ایران؛ بحران اعتماد یا بازی قدرت؟
واقعیت این است که اختلافات چین و ایران فراتر از یک جدل فنی است. تهران نگران است اطلاعات فوق‌محرمانه‌اش به بیرون درز کند. پکن هم اعتماد کامل به ساختار امنیتی ایران ندارد و معتقد است نفوذ جاسوسی در قلب دستگاه‌های ایرانی همچنان فعال است.
یک منبع نزدیک به مذاکرات گفت: «شکست ایران در حفاظت از سامانه‌های دفاعی در جنگ گذشته، برای چینی‌ها هشداری جدی بود. آن‌ها دیگر حاضر نیستند همه‌چیز را به تهران بسپارند.»
این وضعیت، اتحاد استراتژیکی که روزی محکم به نظر می‌رسید را به شراکتی شکننده و لرزان بدل کرده است.
مطالعه بيشتر : اولین وزیر هوش مصنوعی جهان: آلبانی تاریخ‌ساز شد
آینده‌ای نامطمئن
اگر اختلافات چین و ایران ادامه پیدا کند، احتمال دارد پروژه مخابراتی کاملاً متوقف شود یا دست‌کم پکن شروط سخت‌تری روی میز بگذارد. ایران به استقلال کامل پافشاری می‌کند، اما چین حاضر نیست از نقش مدیریتی خود عقب‌نشینی کند.
به گفته یک تحلیلگر آسیایی: «چین از همان ابتدا هم تمایل نداشت ایران مرکز کنترل داشته باشد. کوتاه آمدنشان بیشتر یک امتیاز تاکتیکی بود. حالا به نظر می‌رسد به موضع اصلی خود بازگشته‌اند.»
در چنین شرایطی، اتحاد پکن و تهران بیش از هر زمان دیگری زیر ذره‌بین قرار گرفته است
