در میانه یکی از شدیدترین موجهای گرما در سالهای اخیر، مقامهای ایرانی هشدارهای پیاپی صادر کرده و از مردم خواستهاند مصرف آب را کاهش دهند تا از فروپاشی زیرساختهای آبی جلوگیری شود. طبق گزارشهای رسمی، ایران از شهروندان خود میخواهد مصرف آب را کاهش دهند، آنهم در شرایطی که دمای هوا در برخی استانها از ۵۰ درجه سانتیگراد عبور کرده است. این بحران در حالی شدت گرفته که دولت نتوانسته راهکارهای عملی ارائه دهد و حالا این پرسش مطرح است: آیا این تنها یک بحران زیستمحیطیست یا نشانهای از ناکارآمدی ساختاری و شکست در همکاریهای منطقهای؟
آیا ایران تنهاست؟ همسایگان چگونه با بحرانهای مشابه مقابله میکنند؟
در حالیکه ایران با خطر خشکسالی و فروپاشی زیستمحیطی مواجه است، برخی کشورهای همسایه با برنامهریزیهای مدرن توانستهاند بحرانهای مشابه را مدیریت کنند. امارات با استفاده از پروژههای شیرینسازی و بازیافت آب، ترکیه با توسعه سیستمهای آبیاری هوشمند و همکاریهای مرزی، و عراق با هماهنگیهای اخیر با عربستان، توانستهاند موقعیت خود را تقویت کنند. اما در ایران، زیرساختهای آبی فرسودهاند، سیاستهای مدیریتی متزلزلاند و اختلافات آبی با ترکیه و افغانستان همچنان لاینحل باقی ماندهاند. در این میان، دعوت ایران از شهروندان برای کاهش مصرف آب به نمادی از ضعف دیپلماسی آبی تهران تبدیل شده است.
ایران از شهروندان خود میخواهد مصرف آب را کاهش دهند… اما جایگزینی وجود ندارد
با وجود هشدارهای مکرر، دولت ایران همچنان از شهروندان خود میخواهد مصرف آب را کاهش دهند در حالی که هیچگونه جایگزین واقعی یا راهکار اجرایی مشخصی ارائه نمیدهد. پروژههای شیرینسازی آب در رکود بهسر میبرند، شبکههای توزیع آب دچار نشت و هدررفت گستردهاند و فناوریهای نوین در سایه تحریمها و ضعف سرمایهگذاری جایی در سیاستهای اجرایی ندارند. در استان خوزستان، مقامات ناچار به تعطیلی ادارات برای کنترل مصرف انرژی و آب شدند. در چنین شرایطی، این مردم عادی هستند که بار سنگین بحران را تحمل میکنند، در حالیکه پاسخ دولت تنها در شعار باقی مانده است.
مطالعه بيشتر : از مدیرعامل تا ستاره رسوایی: آندی بایرون و کریستین کابوت در صدر ترند جهانی!
نظارهگر بودن جامعه جهانی… و بهایی که محیطزیست میپردازد
موج گرمای جاری در ایران تنها یک پدیده فصلی نیست، بلکه بخشی از بحران بزرگتری است که نیازمند هماهنگیهای منطقهای و اقدام جهانی فوریست. اما ادامه بیتوجهی ایران به هشدارهای کارشناسان و امتناع از امضای توافقنامههای پایدار برای تقسیم منابع آبی، ممکن است بحران را از یک فاجعه زیستمحیطی به یک تهدید امنیتی تبدیل کند. برخی ارزیابیها هشدار میدهند که در صورت تداوم وضعیت، ممکن است موج کوچ داخلی از استانهای جنوبی آغاز شود. تکرار بیپایان این جمله که ایران از شهروندان خود میخواهد مصرف آب را کاهش دهند، بدون ارائه طرحهای واقعی و اجرایی، نشاندهنده انزوای تدریجی کشوری است که در برابر سرنوشت محیطزیستی خود تنها مانده است.