در شرایطی که منطقه خاورمیانه شاهد تشدید تنشها و افزایش تهدیدات متقابل میان تهران و تلآویو است، دونالد ترامپ، رئیسجمهور فعلی ایالات متحده آمریکا، در اظهاراتی جدید اعلام کرد که به ایران تنها دو هفته فرصت میدهد تا درباره اقدامات خود تصمیمگیری کند، در غیر این صورت «تمام گزینهها روی میز خواهد بود». این هشدار آشکار، در بستر گسترش حملات اسرائیل به خاک ایران و پاسخهای موشکی تهران، موجی از نگرانی در سطح بینالمللی ایجاد کرده است. ترامپ تصریح کرد که در حال حاضر «نمیتوان از اسرائیل انتظار داشت حملات هوایی خود را متوقف کند»؛ موضعی که حاکی از چراغ سبز آشکار واشنگتن به تداوم درگیریهاست.
چرایی اولتیماتوم ترامپ | فرصتی محدود در میدان شطرنج منطقهای
در نشست مطبوعاتی اخیر در کاخ سفید، ترامپ تأکید کرد: «ما به ایران دو هفته فرصت میدهیم تا مسیرش را انتخاب کند، وگرنه با عواقب جدی روبرو خواهد شد». این سخنان پس از گزارشهایی مبنی بر افزایش فعالیت موشکی ایران و هدف قرار گرفتن تأسیسات نظامی اسرائیل بیان شد. کارشناسان بینالمللی این اولتیماتوم را بخشی از راهبرد فشردهسازی دیپلماتیک میدانند که هدف آن، کشاندن جمهوری اسلامی به پای میز مذاکره یا تحمیل یک رویارویی محدود نظامی است.
به اعتقاد تحلیلگران آمریکایی، دولت ترامپ تلاش میکند با بهرهگیری از ضعفهای داخلی جمهوری اسلامی – از جمله بحران اقتصادی، اعتراضات داخلی، و بیثباتی دیپلماتیک – ضربه نهایی را وارد کند. از سوی دیگر، رسانههای اسرائیلی نیز از هماهنگی کامل بین تلآویو و واشنگتن در حملات اخیر خبر میدهند؛ موضوعی که توازن قوای منطقهای را بیش از پیش دچار بحران کرده است.
ترامپ به ایران دو هفته فرصت میدهد تا در مورد اقداماتش تصمیم بگیرد | سناریوهای محتمل
در حالی که مقامات ایران این ضربالاجل را «بیاساس» و «مردود» خواندهاند، منابع اطلاعاتی غربی سناریوهای مختلفی برای هفتههای آتی مطرح کردهاند. برخی احتمال حملات محدود آمریکا به زیرساختهای نظامی ایران را بررسی میکنند، در حالی که دیگران معتقدند ترامپ بیشتر به دنبال امتیازگیری دیپلماتیک در آستانه انتخابات نوامبر است.
تحلیلگران منطقهای از جمله در مؤسسه بروکینگز بر این باورند که استفاده از زبان تهدید، تاکتیک آشنای ترامپ در برابر دشمنان واشنگتن است؛ با این حال، تغییر لحن شدید نسبت به ماههای گذشته، از احتمال جدیتر شدن گزینه نظامی حکایت دارد. در همین حال، رژیم جمهوری اسلامی ایران – که بارها از «پاسخ سخت» سخن گفته – نهتنها نتوانسته امنیت داخلی را تضمین کند، بلکه مشروعیت خود در سطح بینالمللی را نیز بیش از پیش از دست داده است.
مطالعه بيشتر : ایران حیفا، بحرالمیت و نقب را هدف قرار میدهد | هشدار فوری ارتش اسرائیل درباره حمله موشکی
آیندهای نامعلوم؛ آیا ایران عقبنشینی خواهد کرد؟
در پی این تحولات، نگاهها به واکنش جمهوری اسلامی معطوف شده است. برخی منابع گزارش دادهاند که در پشت پرده، پیامهایی از طریق واسطههایی مانند عمان یا قطر بین تهران و واشنگتن رد و بدل شده است. با این حال، ساختار بسته و ایدئولوژیک حاکم در ایران، احتمال اتخاذ تصمیمی عقلانی یا مبتنی بر منافع ملی را کاهش میدهد. در این میان، مردم ایران همچنان در میان سایه جنگ و فروپاشی اقتصادی گرفتارند؛ وضعیتی که حاصل دههها ناکارآمدی و سیاستهای ماجراجویانه حکومت است.