هم‌زمان با سفر دونالد ترامپ به کشورهای عربی خلیج‌فارس و در آستانه چهارمین دور جدید مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا در عمان، عباس عراقچی راهی عربستان سعودی و قطر شده است. این تحرکات دیپلماتیک نشان از مرحله‌ای حساس در روابط تهران و واشینگتن دارد؛ مرحله‌ای که می‌تواند سرنوشت توافق احتمالی را رقم بزند و پیامدهای مستقیم بر امنیت منطقه و اقتصاد داخلی ایران داشته باشد.
سفر عراقچی؛ دیپلماسی منطقه‌ای یا تاکتیکی اضطراری؟
اعزام عباس عراقچی به عربستان و قطر در آستانه دور جدید مذاکرات هسته‌ای، نشانه‌ای از تلاش جمهوری اسلامی برای کسب حمایت‌های منطقه‌ای یا کاهش تنش با همسایگان است. این در حالی‌ست که روابط تهران با ریاض سال‌ها متشنج بوده و تنها اخیراً با میانجی‌گری چین نشانه‌هایی از بهبود دیده شده است. به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی در پی آن است که پیش از آغاز مذاکرات در عمان، فضایی نسبتاً کم‌تنش در منطقه ایجاد کند. با این حال، منتقدان معتقدند این تحرکات بیشتر نوعی مانور تبلیغاتی است تا تغییری واقعی در سیاست خارجی رژیم.
ترامپ و خلیج‌فارس؛ افزایش فشار یا سنجش هم‌پیمانان؟
هم‌زمانی سفر ترامپ به سه کشور خلیج‌فارس با برگزاری دور جدید مذاکرات نمی‌تواند اتفاقی تلقی شود. رئیس‌جمهور وقت آمریکا با حضور در این منطقه در پی نمایش قدرت، جلب حمایت کشورهای عربی و همچنین ارسال پیام غیرمستقیم به تهران است. از سوی دیگر، کشورهای عربی که از گسترش نفوذ جمهوری اسلامی در منطقه نگران‌اند، احتمالاً خواهان نقش پررنگ‌تری در تصمیم‌گیری‌های مربوط به پرونده هسته‌ای ایران هستند. لذا ترکیب این رویدادها فضای مذاکرات را پیچیده‌تر و شکننده‌تر از همیشه می‌سازد.
دور جدید مذاکرات؛ آزمونی برای نظام، معیشت مردم و آینده منطقه
دور جدید مذاکرات نه تنها آزمونی برای دستگاه دیپلماسی ایران، بلکه معیاری برای سنجش اراده واقعی نظام در حل بحران‌های بین‌المللی است. در شرایطی که فشار تحریم‌ها اقتصاد ایران را به زانو درآورده، قیمت ارز، کالاهای اساسی و انرژی به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته‌اند، جامعه ایران به‌درستی انتظار دارد که نتایج این مذاکرات ملموس و مؤثر باشد. اما تجربه نشان داده جمهوری اسلامی غالباً اولویت را به حفظ چهره ایدئولوژیک خود می‌دهد نه حل معضل معیشت. به همین دلیل، اگر دور جدید مذاکرات نیز بدون نتیجه یا با عقب‌نشینی از مطالبات واقعی مردم پایان یابد، بار دیگر بی‌اعتمادی عمومی را نسبت به ساختار حاکم عمیق‌تر خواهد کرد.
