انتشار تصاویر جدید پرسشی مهم را به میان آورده است: چرا از دماوند بخار و گاز بلند شده است؟ آیا این به معنای فعال شدن آتشفشان است یا صرفاً پدیده‌ای طبیعی؟
فیلمی که موج نگرانی به پا کرد
چند روز پیش ویدئویی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد از دهانه قله دماوند بخار و گاز سفید رنگی خارج می‌شود. انتشار این فیلم کافی بود تا سیلی از پرسش‌ها و نگرانی‌ها در ذهن مردم شکل بگیرد. بسیاری فوراً این پرسش را مطرح کردند که چرا از دماوند بخار و گاز بلند شده است؟ آیا باید نگران فورانی بزرگ بود یا این تصاویر بیشتر جنبه‌ای طبیعی دارند؟
از همان ابتدا، کارشناسان محیط زیست و زمین‌شناسی به بررسی موضوع پرداختند. آنان تأکید کردند که خروج بخار از دهانه‌های قدیمی آتشفشانی امری غیرعادی نیست و نمی‌توان آن را نشانه‌ای قطعی از بیداری یک آتشفشان خاموش دانست.
دیدگاه کارشناس محیط زیست درباره بخار دماوند
عباس محمدی، کنشگر محیط زیست، در واکنش به این تصاویر توضیح داد: «دماوند چندین دهانه کوچک دارد که بخار و گاز از آن‌ها خارج می‌شود. گاهی شدت این خروج افزایش می‌یابد و همین باعث جلب توجه می‌شود. اما این پدیده هرگز به معنای فوران قریب‌الوقوع آتشفشان دماوند نیست.»
او ادامه داد: «اینکه مردم می‌پرسند چرا از دماوند بخار و گاز بلند شده است؟ پرسشی طبیعی است، اما باید دانست که بیشتر این بخارات حاصل فعالیت‌های ژئوترمال و واکنش‌های درون‌زمینی است. چنین فرایندهایی در بسیاری از کوه‌های آتشفشانی نیمه‌فعال دنیا مشاهده می‌شود.»
به گفته او، نگرانی عمومی بیشتر ناشی از کمبود آگاهی عمومی درباره سازوکار آتشفشان‌هاست. دماوند اگرچه کوهی با سابقه آتشفشانی است، اما شواهد علمی از فوران فعال در کوتاه‌مدت حکایت ندارند.
چرا از دماوند بخار و گاز بلند شده است؟ تحلیل علمی
دانشمندان زمین‌شناسی می‌گویند دلیل اصلی این بخارها وجود گرما و فشار در لایه‌های زیرین زمین است. آب‌های زیرزمینی وقتی در تماس با سنگ‌های داغ قرار می‌گیرند، به بخار تبدیل شده و از شکاف‌ها و دهانه‌های آتشفشان خارج می‌شوند. این همان چیزی است که در دماوند دیده می‌شود.
بنابراین پاسخ علمی به پرسش چرا از دماوند بخار و گاز بلند شده است؟ آن است که این بخارات بخشی از فرایند طبیعی زمین هستند. این خروج گازها می‌تواند شامل بخار آب، دی‌اکسیدکربن و گوگرد باشد، اما میزان آن‌ها به حدی نیست که خطر فوری ایجاد کند.
کارشناسان هشدار می‌دهند که هرچند این پدیده طبیعی است، اما نباید از نظارت غافل شد. پایش مداوم گازها و فعالیت‌های ژئوترمال به دانشمندان امکان می‌دهد در صورت تغییرات غیرعادی، هشدارهای لازم را صادر کنند.
دماوند؛ نماد ملی با ویژگی‌های ژئوترمال
قله دماوند نه تنها بلندترین کوه ایران است بلکه نماد ملی و فرهنگی ایرانیان نیز به شمار می‌رود. این کوه در گذشته آتشفشانی فعال بوده و آثار گدازه‌های قدیمی در دامنه‌های آن هنوز قابل مشاهده است. به همین دلیل است که پرسش چرا از دماوند بخار و گاز بلند شده است؟ حساسیت ویژه‌ای دارد و مردم به آن واکنش نشان می‌دهند.
ویژگی‌های ژئوترمال دماوند باعث شده که در نقاط مختلف آن، خروج بخار و گاز مشاهده شود. این امر می‌تواند فرصت‌هایی برای بهره‌برداری انرژی زمین‌گرمایی ایجاد کند، هرچند هنوز پروژه‌های بزرگی در این زمینه به سرانجام نرسیده است.
نتیجه‌گیری: نگرانی یا آرامش؟
در پایان می‌توان گفت انتشار فیلم اخیر اگرچه نگرانی‌هایی ایجاد کرد، اما دلیل علمی روشنی دارد. پرسش «چرا از دماوند بخار و گاز بلند شده است؟» پاسخی ساده دارد: این بخارات نشانه‌ای طبیعی از فعالیت‌های زیرزمینی و گرمای درونی زمین هستند.
کارشناسان تأکید دارند که هیچ نشانه‌ای از فوران قریب‌الوقوع وجود ندارد، هرچند رصد و نظارت علمی همچنان ضروری است. بنابراین مردم می‌توانند با آرامش بیشتری به این پدیده نگاه کنند و آن را بخشی از طبیعت شگفت‌انگیز کوه دماوند بدانند
