تجمع کنفرانس «ایران آزاد» در رم توجه گسترده‌ای در میان محافل سیاسی اروپایی و ایرانی برانگیخته و پرسش‌هایی درباره اثربخشی این اقدامات در تغییر آینده ایران ایجاد کرده است.
پیشینه کنفرانس: پیامی از تبعید
در قلب پایتخت ایتالیا، رم، ده‌ها نفر از مخالفان ایرانی در تاریخ ۹ مرداد ۱۴۰۴ گرد هم آمدند و با شعار «آزادی برای ایران» در تجمع کنفرانس «ایران آزاد» در رم شرکت کردند. این رویداد توسط سازمان مجاهدین خلق و چند گروه دیگر اپوزیسیون خارج از کشور سازمان‌دهی شده بود و ادامه‌ای بر مجموعه گردهمایی‌هایی بود که از سال ۲۰۲۰ آغاز شده‌اند و هدف آن‌ها جلب حمایت بین‌المللی برای فشار بر رژیم ایران و تغییر سیاسی است.
آنچه کنفرانس امسال را برجسته کرد، حضور نمایندگان پارلمان ایتالیا و اروپا بود؛ از جمله “جولیت توماسینی”، نماینده پارلمان اروپا که در سخنرانی خود گفت: «اروپا دیگر نمی‌تواند نسبت به نقض حقوق بشر توسط رژیم ایران بی‌تفاوت بماند و این تجمع‌ها نماد وجدان جهانی هستند.»
تجمع کنفرانس «ایران آزاد» در رم پس از گزارش‌هایی از سوی نهادهای بین‌المللی درباره افزایش اعدام‌ها و محدودیت آزادی‌ها در ایران برگزار شد که موجب افزایش توجه رسانه‌ای و مشارکت فعالان شد.
واکنش‌های جهانی به تجمع کنفرانس «ایران آزاد» در رم
واکنش‌های بین‌المللی به تجمع کنفرانس «ایران آزاد» در رم متنوع بود. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که «تحرکات اپوزیسیون ایرانی در خارج از کشور را با دقت دنبال می‌کنیم»، اما حمایتی صریح ارائه نداد. در مقابل، برخی نمایندگان پارلمان‌های فرانسه و بریتانیا از این گردهمایی استقبال کرده و آن را نشانه‌ای از «لزوم وجود بدیلی سازمان‌یافته برای آینده ایران» دانستند.
با این حال، همه واکنش‌ها مثبت نبود. برخی رسانه‌های ایتالیایی این رویداد را «نمایشی سیاسی بدون نتیجه ملموس» توصیف کردند و گفتند که «اپوزیسیون خارج‌نشین توان تأثیرگذاری واقعی در داخل ایران را ندارد.» در همین حال، خبرگزاری تسنیم در ایران این تجمع را «نمایشی از سوی نیروهای دشمن» خواند و آن را بی‌اهمیت جلوه داد.
با وجود این، حضور گسترده شرکت‌کنندگان و پوشش رسانه‌ای گسترده‌ای که از سوی شبکه‌هایی مانند BBC، Sky TG24 و Le Figaro انجام شد، نشان داد که تجمع کنفرانس «ایران آزاد» در رم هر سال بیش از پیش مورد توجه قرار می‌گیرد.
آینده اپوزیسیون؛ آیا گردهمایی‌های خارجی مؤثر خواهند بود؟
یکی از مسائل اصلی مطرح‌شده در کنفرانس امسال، راهکارهای تقویت همکاری بین گروه‌های مختلف اپوزیسیون و چالش‌های اتحاد آن‌ها بود. مریم رجوی، رهبر سازمان مجاهدین خلق، تأکید کرد که «زمان آن فرا رسیده تا اپوزیسیون با صدایی واحد در برابر جامعه جهانی سخن بگوید»، و بر اهمیت حمایت مردمی در داخل ایران با وجود فضای سرکوب تأکید کرد.
با این حال، تحلیل‌گران سیاسی معتقدند که تجمع کنفرانس «ایران آزاد» در رم با وجود جنبه‌های نمادین آن، با چالشی جدی در زمینه تأثیرگذاری بر فضای داخلی ایران مواجه است. رژیم ایران با کنترل کامل بر دستگاه‌های دولتی و امنیتی، مقابله با نفوذ خارجی را به خوبی سازمان‌دهی کرده است. با این حال، ادامه برگزاری چنین کنفرانس‌هایی و مشارکت چهره‌های سیاسی بین‌المللی در آن‌ها، می‌تواند موضوع ایران را در دستور کار نهادهای جهانی نگه دارد.
نکته قابل‌توجه در کنفرانس اخیر، تغییر لحن برخی سیاستمداران اروپایی بود که فراتر از مواضع نمادین، خواستار اعمال تحریم‌های تازه علیه تهران شدند، به‌ویژه پس از گزارش‌های اخیر درباره افزایش اعدام‌ها، سرکوب دانشجویان و زنان. این تغییر رویکرد را می‌توان یکی از دستاوردهای غیرمستقیم تجمع کنفرانس «ایران آزاد» در رم دانست.
مطالعه بيشتر : قیمت طلا در ایران امروز ۱۰ مرداد ۱۴۰۴ افزایش یافت
جمع‌بندی
در شرایط بحرانی داخلی ایران، در حالی که اعتراضات اجتماعی و اقتصادی به‌صورت پراکنده ادامه دارد، گردهمایی‌هایی مانند این کنفرانس، تلاشی مداوم از سوی اپوزیسیون خارج‌نشین برای اتحاد و جلب حمایت جهانی هستند. گرچه تجمع کنفرانس «ایران آزاد» در رم هنوز ابزار اجرایی مستقیم ندارد، اما اهمیت آن در زنده نگه‌داشتن مسئله ایران در حافظه بین‌المللی و ایجاد فشار دیپلماتیک نهفته است.
