در حالی‌که دولت هرگونه افزایش قیمت بنزین را تکذیب کرده است، خبرها از جدی شدن طرح سه‌نرخی شدن بنزین حکایت دارد؛ طرحی که می‌تواند بازار سوخت را دگرگون کند.
واقعیت پشت طرح سه‌نرخی شدن بنزین
در هفته‌های اخیر، موضوع سه‌نرخی شدن بنزین به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات اقتصادی کشور تبدیل شده است. امیرحسین ثابتی، نماینده مجلس شورای اسلامی، اعلام کرده که بررسی این طرح در سطح کارشناسی و تصمیم‌سازی در حال جدی شدن است.
بر اساس این طرح، بنزین با سه نرخ متفاوت عرضه خواهد شد: سهمیه‌ای برای مصرف روزمره، نرخی نیمه‌آزاد برای مصارف اضافی، و قیمتی آزاد که به بازار جهانی نزدیک‌تر است. این مدل، به‌گفته طراحان آن، با هدف کنترل مصرف و کاهش قاچاق سوخت طراحی شده است.
چالش‌های احتمالی و اثرات اجتماعی
هرچند هدف اصلی طرح، اصلاح الگوی مصرف و کاهش فشار بر بودجه یارانه‌ها عنوان می‌شود، اما نگرانی‌هایی درباره پیامدهای اجتماعی آن وجود دارد. کارشناسان معتقدند که سه‌نرخی شدن بنزین می‌تواند به افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و تورم غیرمستقیم منجر شود.
در تجربه‌های گذشته نیز تغییر سیاست‌های قیمتی سوخت همواره با واکنش جامعه همراه بوده است. اختلاف میان نرخ‌ها ممکن است زمینه‌ساز بازارهای غیررسمی شود و فشار اقتصادی را بر اقشار کم‌درآمد افزایش دهد. از سوی دیگر، برخی تحلیلگران بر این باورند که اجرای دقیق و شفاف طرح، در صورت مدیریت مناسب، می‌تواند عدالت توزیعی را بهبود بخشد.
مطالعه بيشتر : اسرار صندلی خالی… پشت‌صحنه غیبت ایران در اجلاس شرم‌الشیخ
نگاه دولت و مسیر آینده
مقام‌های دولتی تاکنون افزایش قیمت بنزین را رد کرده‌اند و گفته‌اند که تصمیم قطعی درباره نحوه اجرای طرح هنوز اتخاذ نشده است. با این حال، کارشناسان اقتصادی بر لزوم ایجاد زیرساخت‌های فنی و نظارتی تأکید دارند تا از سوءاستفاده احتمالی در سیستم چندنرخی جلوگیری شود.
در صورت اجرای سه‌نرخی شدن بنزین، شفافیت و اطلاع‌رسانی عمومی می‌تواند نقش مهمی در کاهش تنش اجتماعی ایفا کند. در نهایت، موفقیت یا شکست این سیاست بستگی به نحوه اجرا، اعتماد عمومی، و مدیریت پیامدهای آن دارد.
طرح سه‌نرخی شدن بنزین در نقطه‌ای حساس از اقتصاد ایران مطرح شده است؛ جایی که تعادل میان کنترل مصرف، حفظ عدالت اجتماعی و ثبات قیمتی به تصمیم‌گیری هوشمندانه نیاز دارد. اگرچه هدف اعلام‌شده آن اصلاح ساختار یارانه‌هاست، اما اجرای نادرست می‌تواند چالش‌های تازه‌ای برای اقتصاد و جامعه ایجاد کند
